του Μάνου Λασκαράκη
Τελικά είμαστε τελευταίοι ή προτελευταίοι στην αγοραστική δύναμη μεταξύ των ευρωπαίων εταίρων; Δεν έχει μεγάλη σημασία… Οι σωστές απαντήσεις προϋποθέτουν τα σωστά ερωτήματα. Και το ερώτημα είναι άλλο: Ποια είναι η απόκλιση του πρώτου από τον τελευταίο και ποια είναι η οδός που οδηγεί προς τη σύγκληση;
Δεν πρόκειται για έναν αγώνα δρόμου στο ταρτάν του στίβου όπου έχει νόημα η κατάταξη. Ούτε κερδίζουν μετάλλιο οι κορυφαίοι. Πρόκειται για την κοινωνική δικαιοσύνη και την αξιοπρέπεια των ευρωπαίων πολιτών. Ποιο το όφελος να «προσπεράσουμε» την Λετονία όταν το ένα τέταρτο των Ελλήνων ζούνε κοντά στο όριο της φτώχιας; Στον αντίποδα, ποιο θα ήταν το πρόβλημα να παραμείνουμε τελευταίοι, αν το ποσοστό της φτώχιας στη χώρα μας κατέβαινε στο χαμηλό 12%, κάτι που έχει πετύχει η Τσεχία;
Οι αριθμοί είναι σημαντικοί. Πρέπει όμως να τους κάνουμε και σωστή ανάγνωση: Και μια ουσιώδης ανάγνωση σήμερα λέει ότι ένας πολίτης της Ολλανδίας απολαμβάνει διπλάσια αγοραστική δύναμη από ένα Βούλγαρο, ενώ ο μισθός των Ιρλανδών είναι τρεις φορές ισχυρότερος από τον Ελληνικό.
Είναι προς τιμήν των Τσέχων που αντιμετωπίζουν χαμηλό ποσοστό φτώχιας, αλλά και των Ολλανδών και Ιρλανδών που ζούνε (οι περισσότεροι) δίχως στερήσεις. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το κάνουν εις βάρος των εταίρων τους, αλλά χάρη στο παραγωγικό και αναδιανεμητικό τους μοντέλο.
Είναι άσκοπο να μας αγχώνει ότι μας προσπερνάν η Βουλγαρία και η Λετονία, δύο «νεαρές» δημοκρατίες που είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης εδώ και μόλις δύο δεκαετίες, σε σύγκριση με την «γηραιότερη» Ελλάδα. Αντιθέτως, μπορεί να αποτελέσει ένα κίνητρο αφύπνισης. Αυτό που πρέπει να προβληματίζει, τόσο τα κράτη μέλη όπως εμάς, όσο και τους αξιωματούχους της Ένωσης, είναι το οικονομικό και κοινωνικό χάσμα μεταξύ των μελών, και η εξελικτική του πορεία. Στόχος της Ένωσης πρέπει να είναι τόσο η συνολική της ευημερία όσο και η ευημερία των εθνών που την απαρτίζουν. Μπορείς να πετύχεις το πρώτο δίχως το δεύτερο, με τα πιο ανεπτυγμένα κράτη να αυξάνουν το ΑΕΠ της Ευρώπης και τους ουραγούς να σέρνονται. Αν όμως πετύχεις το δεύτερο, τότε σίγουρα πετυχαίνεις το πρώτο. Η ευημερία των εθνών οδηγεί, νομοτελειακά, στη συνολική ευημερία.
Η διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, δήλωσε πρόσφατα ότι «H Ελλάδα σε είκοσι χρόνια θα φθάσει την υπόλοιπη Ευρώπη σε όρους ΑΕΠ». Τέτοιες -αφελείς- δηλώσεις ακούσαμε και στο παρελθόν, λίγο πριν πάρουμε την κατρακύλα του 2009. Δεν υπάρχει αυτόματος πιλότος που οδηγεί στην ευημερία. Δεν υπήρχε χτες, δεν θα υπάρξει αύριο. Κάποιες συγκυρίες έχουν φέρει την ελληνική οικονομία σήμερα σε αναπτυξιακή τροχιά, κάποιες μελλοντικές συγκυρίες θα την υποχρεώσουν ξανά σε ύφεση. Τα σκαμπανεβάσματα είναι και αυτά νομοτελειακά. Η πολιτική βούληση είναι αυτή που μπορεί να μειώσει τους κραδασμούς και να δώσει ένα όραμα και στόχους για το αύριο.
Η οικονομική σύγκληση δεν μπορεί να επιτευχθεί με μονομερείς ενέργειες. Ούτε να προβλεφθεί μέσα από «τραπεζικούς αλγόριθμους». Για να χορέψεις ταγκό χρειάζεται δύο. Και στην περίπτωση της Ευρώπης των 27 μελών, το «ταγκό» είναι πιο περίπλοκο. Ο «βηματισμός» όμως έχει έναν κανόνα: Την συνεργασία και όχι την εσωστρέφεια. Η αγοραστική δύναμη είναι ένα συγκοινωνούν δοχείο με την δύναμη της συνεργασίας.
