Προκλήσεις, δράσεις και εμπειρίες : μια εικοσαετής προσωπική διαδρομή
γράφει η Τίνα Μαυρομαρά Λαζαρίδου,
ΕΕΠ Γαλλικής Γλώσσας – ΔΠΘ
Στη Σχολή Επιστημών Αγωγής (ΣΕΑ) στο ΔΠΘ οι φοιτητές είχαν και έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν μία από τρεις ξένες γλώσσες : αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά. Η ζήτηση της γαλλικής δεν ήταν μεγάλη αρχικά, και τις ανάγκες της διδασκαλίας εξυπηρετούσε αποσπασμένος εκπαιδευτικός.
Το 2002 είχα την τιμή να εκλεγώ μόνιμο μέλος ΕΕΠ για τη διδασκαλία της γαλλικής γλώσσας. Ως κύριο στόχο μου έθεσα την εξάπλωσή της, με βασικό άξονα την πεποίθηση, που προκύπτει και από τη σχετική έρευνα, ότι η αποτελεσματική εκμάθηση μιας γλώσσας δεν επιτυγχάνεται μόνο με στοχευμένη και οργανωμένη διδασκαλία, σύγχρονες διδακτικές μεθόδους ή πλούσιο παιδαγωγικό υλικό, αλλά και με το άνοιγμα της τάξης προς την κοινωνία (συνεργασία με κοινωνικούς φορείς, εκπαιδευτικά ταξίδια και προγράμματα…). Οι φοιτητές/τριες ανταποκρίθηκαν με ζήλο στις νέες μαθησιακές διαδικασίες, κι έτσι από το 2002 μέχρι σήμερα αναπτύξαμε δεκάδες νέες δράσεις και πρότζεκτ με στόχο τη βελτίωση της γνώσης της γλώσσας αλλά και της γλώσσας ειδικότητάς, την ανάπτυξη μεθοδολογικών δεξιοτήτων (οργάνωση, διαχείριση καταστάσεων, χρήση νέων τεχνολογιών….), καθώς και την ανάπτυξη παιδαγωγικών αξιών χρήσιμων για το μελλοντικό τους επάγγελμα, όπως δημιουργικότητα, υπευθυνότητα, συνεργασία, αξιοποίηση της διαφορετικότητας κ.ά.
Στην ανάπτυξη των κινήτρων για την επιλογή της γαλλικής γλώσσας συνέβαλε καθοριστικά η συνεργασία με τον Σύλλογο Ελληνογαλλικής Φιλίας «Το Σπίτι της Αντουανέτας» (2006-2016), που αναδείχθηκε σε κεντρική εστία γαλλοφωνίας, στο πνεύμα της αρχής «η γλώσσα αγκαλιάζει και ενώνει». Οι φοιτητές του ΔΠΘ εμπλέκονταν ενεργά και συστηματικά στα εκπαιδευτικά προγράμματα του Συλλόγου «Αφύπνιση στη γαλλική γλωσσα και πολιτισμό» (παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού, οργάνωση και εμψύχωση δημιουργικών εργαστηρίων), «Βιβλιοθήκη σε δράση» (δραματοποίηση παραμυθιών), αλλά και σε πολιτιστικές εκδηλώσεις γαλλοφωνίας που βρήκαν μεγάλη ανταπόκριση στην τοπική κοινωνία. Το όφελος για τους φοιτητές υπήρξε σημαντικό: εφάρμοζαν παιδαγωγικές τεχνικές, ζούσαν μοναδικές εμπειρίες, ενώ η συνεχής συνεργασία τους με την γαλλίδα σταζιέρ (μεταπτυχιακή φοιτήτρια) του Συλλόγου, ενίσχυε το επίπεδό τους στη γαλλική γλώσσα. Από την πλευρά τους, οι φοιτητές πρόσφεραν ουσιαστική βοήθεια στο Σύλλογο, εθελοντικά, με υπευθυνότητα, αφοσίωση και νεανικό ενθουσιασμό, ενώ συνέβαλαν στην διεύρυνσή του, με παρουσίαση προγραμμάτων σε συνέδρια και δημοσιεύματα.
Το διάστημα 2017-2021 τα εργαστήρια «Αφύπνισης της γαλλικής γλώσσας» συνεχίστηκαν στο 23ο Νηπιαγωγείο Αλεξ/πολης, προσθέτοντας νέες εμπειρίες στους φοιτητές. Η ΣΕΑ φιλοξένησε, επίσης, δυο μεταπτυχιακές γαλλίδες φοιτήτριες που εμπλούτισαν τη διδασκαλία και τα πρότζεκτ μας. Ενδιαφέρουσα υπήρξε η συνεργασία με δύο Σχολεία της Αλεξ/πολης (1ο Πειραματικό Δημοτικό και 5ο Δημοτικό), όπου υλοποιήθηκαν θεματικά εργαστήρια επιτραπέζιων παιχνιδιών. Οι φοιτητές είχαν την ευκαιρία να δράσουν σε αυθεντικό επαγγελματικό περιβάλλον και να ενισχύσουν την επαγγελματική τους κατάρτιση.
Η πανδημία περιόρισε τις δράσεις, αλλά μέσω WEBΕX συνεχίστηκαν κάποια εργαστήρια, στο 23ο Νηπιαγωγείο Αλεξ/πολης και στο Νηπιαγωγείο Καλλονής Τήνου. Τέλος, την τρέχουσα ακαδημαϊκή χρονιά υλοποιούνται εργαστήρια αφύπνισης στη γαλλική γλώσσα στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Αλεξ/πολης, με εκπαιδευμένους φοιτητές, στο πλαίσιο του ευρύτερου εκπαιδευτικού προγράμματος «Ταξιδεύοντας με την τέχνη και τον λόγο», μια συνεργασία του Δημου Αλεξ/πολης με τη ΣΕΑ-ΔΠΘ.
Από τον σχεδιασμό μας για την ανάπτυξη κινήτρων και την άμεση επαφή των φοιτητών με το μελλοντικό τους επάγγελμα δεν έλειψαν τα εκπαιδευτικά ταξίδια. Με το πρόγραμμα YOUTΗ IN ACTION, μέσω του Συλλόγου «Το Σπίτι της Αντουανέτας», πραγματοποιήθηκαν δύο ανταλλαγές φοιτητών μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας (2008 και 2009), ενώ με ιδιωτική πρωτοβουλία οργανώθηκαν επισκέψεις φοιτητών στα γαλλικά σχολεία Αθήνας (2009) και Θεσσαλονίκης (2018), με στόχο τη γνωριμία με το γαλλικό εκπαιδευτικό σύστημα. Επίσης, με το πρόγραμμα ERASMUS υποδεχτήκαμε Γάλλους καθηγητές Παν/μίου που δίδαξαν στις τάξεις μας και έδωσαν διαλέξεις για τα γαλλόφωνα εκπαιδευτικά συστήματα (2014 και 2015). Τον Ιούλιο του 2021 σε συνεργασία με τον Σύλλογο Γυναικών Τήνου, οργανώθηκε ένα πρωτότυπο εκπαιδευτικό ταξίδι, υπό την αιγίδα του γαλλικού Προξενείου και Ινστιτούτου Θεσσ/νικης, με σκοπό την υλοποίηση δημιουργικών εργαστηρίων «Ελληνο-γαλλοφωνίας» στην Τήνο, από ομάδα φοιτητριών της ΣΕΑ (συμμετείχαν ογδόντα παιδιά, Ελληνάκια και Γαλλάκια).
Αλλά και άλλες πολλές δράσεις θα μπορούσαν ακόμα να αναφερθούν : σεμινάρια με προσκεκλημένους ομιλητές (πχ. Σπουδές στη Γαλλία), γιορτές σε συνεργασία με άλλους φορείς (π.χ. Χριστούγεννα με το 1ο Πειραματικό Δημοτικό), εκθέσεις με παιδαγωγικά υλικά-δημιουργήματα των φοιτητών (παιχνίδια, κατασκευές…), παρουσιάσεις των πρότζεκ τους κ.ά.
Όλο αυτό το έργο βρήκε μεγάλη ανταπόκριση στους φοιτητές, των οποίων η συμμετοχή αύξαινε κάθε χρόνο. Ενδεικτικά αναφέρω κάποια στατιστικά στοιχεία στο ΤΕΕΠΗ για την περίοδο 2010-2017, όπου η γαλλική γλώσσα διδάσκεται για 4 εξάμηνα. Όπως φαίνεται στο διάγραμμα, σημειώνεται ανοδική πορεία του αριθμού των φοιτητών : 58 φοιτητές (2010), 110-120 φοιτητές ανά έτος (2011-2015) και 160-170 φοιτητές ανά έτος (2015-2017).
Ενδεικτικά επίσης, στο ΠΤΔΕ την περίοδο 2017-2021 όπου το μάθημα διδάσκεται σε 4 εξάμηνα, εγγράφονται στη γαλλική γλώσσα 45-53 φοιτητές κάθε χρόνο.
Μιλούν οι αριθμοί, αλλά μεγαλύτερη σημασία έχει η θέρμη με την οποία οι φοιτητές αγκάλιασαν τη γαλλική γλώσσα και κουλτούρα: κάποιοι έκαναν όνειρα για μεταπτυχιακά στη Γαλλία, άλλοι έφυγαν με ενθουσιασμό για ERASMUS ένα εξάμηνο ή για την πρακτική τους άσκηση και άλλοι δεν έβλεπαν την ώρα να κάνουν στα Νηπιαγωγεία τους τη δική τους «αφύπνιση στη γαλλική γλώσσα».
Όλα αυτά τα υπέροχα και δημιουργικά χρόνια, ένιωσα την ανάγκη των φοιτητών για κίνητρα και αποδοχή. Ένιωσα ότι αν μπορέσεις να τους εμπνεύσεις και να τους εμπιστευθείς, το λίγο που θα προσφέρεις με την ψυχή σου, θα το εισπράξεις πολλαπλά. Αισθάνθηκα κοντά τους αληθινή χαρά, ζωντάνια και ενθουσιασμό. Έπαιξα μαζί τους με Barbies και playmobiles, παιχνίδια επιτραπέζια, κουκλοθέατρο, ταξίδεψα μαζί τους, τραγούδησα και χόρεψα σε γαλλικούς ρυθμούς σε γιορτές, μοιράστηκα την αγωνία τους στην πρώτη επαφή με τα μικρά παιδιά, πέρασα ώρες πολλές με τις ομάδες για την οργάνωση των ατελιέ, αλλά και στο messenger για την βελτίωση της προφοράς τους.
Αποχωρώντας φέτος από το Πανεπιστήμιο, νιώθω ότι ήδη μου λείπει όλη αυτή η δημιουργική πνοή και πράξη. Αλλά η αλήθεια είναι ότι το σύνολο του έργου που περιγράψαμε διαγραμματικά με έχει γεμίσει με αίσθημα πληρότητας και ευτυχίας. Είμαι ευγνώμων γι’ αυτό σε όλους τους συνεργάτες μου. Εύχομαι και ελπίζω νέα οράματα και δράσεις να στηρίξουν τους φοιτητές της Σχολής Επιστημών Αγωγής στο ΔΠΘ ώστε να συνεχίσουν να επιλέγουν και να αγαπούν τη γαλλική γλώσσα!