ΥΠΠΟ: Μνημείο το κτίριο που στεγάζει το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης

Πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα δείγματα της αρχιτεκτονικής του τέλους του 19ου αιώνα

της Κικής Ηπειρώτου

Μία πολύ σημαντική εξέλιξη για ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα ιστορικά κτίρια της Αλεξανδρούπολης, στο οποίο, από το 2002, στεγάζεται και λειτουργεί το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης, συνιστά η απόφαση της Διεύθυνσης Προστασίας και Αναστήλωσης Νεώτερων και Σύγχρονων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, με την οποία χαρακτηρίζεται ως «Μνημείο» το κτίριο της οδού 14ης Μαΐου 63.

Το κτίριο κατασκευάστηκε το 1899 και αρχικά αποτέλεσε την εξοχική κατοικία του Μιλτιάδη Αλτιναλμάζη από την Αδριανούπολη. Στα τέλη της δεκαετίας του ’90, ξεκίνησε η προσπάθεια

Αποκατάστασης του κτίσματος και η οργάνωση του χώρου σε μουσείο, διαδικασία που κράτησε τέσσερα χρόνια.

Όπως είχε πει η διευθύντρια του ΕΜΘ Αγγελική Γιαννακίδου σε παλαιότερη συνέντευξή της στον Θεοδόση Βαφειάδη, «η δημιουργία του Μουσείου δεν ήταν στόχος ζωής. Αλλά όταν ο Ν. Παπαθανάσης ήρθε στο τεχνικό γραφείο του Πολυχρόνη Γιαννακίδη, με την πρόθεση της ανέγερσης ενός νέου οικοδομήματος στη θέση του νεοκλασικού κτίσματος, τα παιδιά μου με παρότρυναν στην ίδρυση του Μουσείου, ενώ γνώριζαν το κόστος του εγχειρήματος. Ήταν πολύ συγκινητικό. Μετά από συζητήσεις ενός μήνα, ενέδωσα».

Σε μία πόλη που κυριάρχησε για δεκαετίες η αντιπαροχή και που τα ιστορικά κτίρια, το ένα μετά το άλλο, «εξαφανίζονται», με ελάχιστες εξαιρέσεις, η εξέλιξη αυτή λειτουργεί ευεργετικά και προστατεύει ένα σημαντικό μέρος της ιστορικής μας μνήμης.

Η απόφαση

«Σας ανακοινώνουμε ότι με τη  συνημμένη  Υπουργική  Απόφαση   ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΜΤΕ/ ΔΠΑΝΣΜ/366785/38239/2945/891/22.11.2019  που  δημοσιεύθηκε  στο  ΦΕΚ 754/τ.Δ΄/ 17.12.2019, χαρακτηρίστηκε ως μνημείο, το κτήριο επί της οδού 14ης Μαΐου 63, στο Δήμο Αλεξανδρούπολης της Περιφερειακής Ενότητας Έβρου, φερόμενης ιδιοκτησίας Μαρίας και Γεωργίου Παπαθανασίου, χωρίς τη μεταγενέστερη επιμήκη ισόγεια όμορη προσθήκη, το λιθόκτιστο ισόγειο βοηθητικό κτίσμα και τις νεωτερικές κατασκευές (μεταλλικά και ξύλινα στέγαστρα) στον ακάλυπτο χώρο, προς την νότια πλευρά της αυλής του ακαλύπτου χώρου, σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 1β΄ του Ν. 3028/2002. Πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα δείγματα της αρχιτεκτονικής του τέλους του 19ου αιώνα, το οποίο διατηρεί σχετικά αναλλοίωτα τα μορφολογικά και αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του, αποτελώντας σημαντικό τεκμήριο της εξέλιξης του οικισμού του “Δεδέαγατς” (Αλεξανδρούπολη) αλλά και της ευρύτερης περιοχής από οικονομική, αρχιτεκτονική, πολεοδομική, ιστορική και πολιτισμική άποψη. Κατά συνέπεια, πληροί τις προϋποθέσεις του παραπάνω νόμου για τον χαρακτηρισμό του ως μνημείου από το ΥΠ.ΠΟ.Α. Κατόπιν αυτού, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, απαγορεύεται οποιαδήποτε επέμβαση επί του ανωτέρω νεώτερου μνημείου (επισκευή, συντήρηση, προσθήκη) ή οποιαδήποτε οικοδομική δραστηριότητα πλησίον αυτού χωρίς προηγουμένως να ζητηθεί η έγκριση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού δια των αρμοδίων Υπηρεσιών του (Διεύθυνση Προστασίας και Αναστήλωσης Νεώτερων και Σύγχρονων Μνημείων, Γ΄ Σεπτεμβρίου 42 και Πολυτεχνείου 9, Τ.Κ. 104 33 – Αθήνα, τηλ. 210/52.19.029 και Yπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, Θερμοπυλών 1, 671 00 – Ξάνθη Τηλ. 25410/26760)».

Η ιστορία του κτιρίου

Το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης στεγάζεται στο πέτρινο νεοκλασικό της 14ης Μαΐου, αρ. 63, στο κέντρο της Αλεξανδρούπολης. Όπως μαρτυρεί η λαξευμένη χρονολογία, το σπίτι κτίστηκε το 1899 και αποτέλεσε την εξοχική κατοικία του Μιλτιάδη Αλτιναλμάζη από την Αδριανούπολη.

Η σημαντικότητα της μεγάλης οικογένειας των Αλτιναλμάζηδων είναι προφανής και από όσα γράφει σε έκθεσή του το 1863 προς το Υπουργείο Εξωτερικών ο πρόξενος Α.Δοσκας καθώς αναφερόμενος σε έναν από τους αδελφούς Αλτιναλμάζη τον χαρακτηρίζει ως «τον πλουσιότερο και χαίροντα μεγαλυτέραν επιρροή εις την πόλη μεταξύ των ομογενών». Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι από την ίδια αυτή οικογένεια προήλθε ο πρώτος κατά σειρά δήμαρχος της Αλεξανδρούπολης, ο οποίος μάλιστα εξελέγη τετράκις από το 1925 έως το 1948.

Στη συνέχεια το οίκημα πουλήθηκε από τη χήρα του Μιλτιάδη Αλτιναλμάζη, Ζηνοβία το 1937 βάσει προικοσυμφώνου στον παππού της Χρυσούλας Βασιλείου Ζαφειριάδου από το Ορταξί στην οποία και παραχωρήθηκε ως προίκα. Ο γάμος της τελευταίας με τον δικηγόρο Γρηγόριου Χρυσοστόμου από τη Σαμοθράκη έδωσε στο οίκημα νέα αίγλη καθώς ο Χρυσοστόμου διετέλεσε υπουργός εμπορικής ναυτιλίας.

Το 1998 μισθώθηκε και αποκαταστάθηκε από την οικογένεια του Πολυχρόνη Γιαννακίδη αποκτώντας μια καινούργια ζωή που εμπνέεται και οραματίζεται από την αρχέγονη μνήμη και τη λάμψη της λαϊκής παράδοσης.

Το κτίριο αποκαταστάθηκε με τα πλέον σύγχρονα υλικά και εξοπλισμό ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της σύγχρονης μουσειολογικής έκθεσης και λειτουργίας. (από το Wikipedia)