Η Αλεξανδρουπολίτισσα συγγραφέας Κάλη Καρατζά «έφυγε για μακρινό ταξίδι»

«Κι έφυγε για μακρινό ταξίδι να κάνει τ’ όνειρό της αληθινό.» (Από το βιβλίο της συγγραφέως , Το μέλι έγινε κεντρί»

Του Βασίλη Κάργα

Έφυγε  σε ηλικία 75 ετών η Αλεξανδρουπολίτισσα συγγραφέας  και σεναριογράφος  Κάλη Καρατζά -Τζιβελέκη , ύστερα από μακροχρόνια ασθένεια. Η συγγραφέας είχε γεννηθεί στην Αλεξανδρούπολη, μεγάλωσε στην Καβάλα, σπούδασε φαρμακευτική στην Αθήνα και εξάσκησε για χρόνια το επάγγελμα. Είχε εκδώσει οκτώ  μυθιστορήματα, από τα οποία τα «Δακρυσμένα φεγγάρια» είχε γίνει τηλεοπτική σειρά στο star με πολλά γυρίσματα στο Διδυμότειχο , την  Αλεξανδρούπολη και την Σαμοθράκη. Η ίδια είχε γράψει και το σενάριο. Η  μουσική και τα τραγούδια της σειράς γράφτηκαν από τον Στέφανο Κορκολή και κυκλοφορούν σε cd και η συγγραφέας διαβάζει αποσπάσματα από το βιβλίο της.

Την Κάλη Καρατζά την είχα συναντήσει το 2000 στη διάρκεια των γυρισμάτων της σειράς στο Διδυμότειχο και συζητήσαμε για το βιβλίο της, «Δακρυσμένα φεγγάρια», που μεταφέρθηκε στην τηλεόραση, για το  συγγραφικό της έργο,  για τα πράγματα που την πληγώνουν και την εμπνέουν και για τις μνήμες της παιδικής της ηλικίας στον Έβρο,  κάνοντας ένα ταξίδι σε μνήμες και συναισθήματα.

« Στο βιβλίο μου τρεις γυναίκες ξεκινούν από τη Θράκη τη δεκαετία του ’ 50 με μια απόφαση, να αλλάξουν τη ρότα της ζωής τους, διατηρώντας βαθιά μέσα τους τις ρίζες και τις σχέσεις στοργής που τις δένουν. Διαγράφονται οι εσωτερικές διαδρομές των ηρωίδων μου πάνω στα γεγονότα που επέβαλε η ζωή. Ερωτικές ιστορίες και ιστορίες προδοσίας, που όμως δεν τις λύγισαν, αλλά τις οδήγησαν σε ό,τι τελικά άξιζε περισσότερο: στην αγάπη, την αλήθεια, τη λύτρωση. Νομίζω πως η δύναμη της ανθρώπινης ψυχής κυριαρχεί σ’ αυτό το μυθιστόρημα», λέει.

– Οι ηρωίδες σας από τι προσπαθούν  να ξεφύγουν ;

Νομίζω ότι δεν προσπαθούν να ξεφύγουν, βάζοντας το στα πόδια, όπως λέμε. Παλεύουν να ισορροπήσουν καταστάσεις. Έχουν πείσμα, για να μην τις πάρει η κάτω βόλτα. Θα έλεγα μάλιστα πως έχουν και στωικότητα, αξιοπρέπεια και περηφάνια. Αλλάζουν πορεία χωρίς ιδιαίτερο παράπονο και γκρίνια. Είναι δυνατές γυναίκες. Από την αδύναμη στην αρχή Μέλπω, μέχρι και την Αλεξάνδρα, που μετά την τραγική παρένθεση στο μυαλό της, βρίσκει κουράγιο να συνεχίσει. Όσο για τη Σουλτάνα, αυτή είναι βράχος, είναι πηγή ζωής, κεφιού. Είναι μια από εκείνες τις παλιές Θρακιώτισσες, μια από τις μανάδες μας, τις θείες μας ή τις γειτόνισσες μας.

-Γιατί γράφετε;

Γράφω γιατί έτσι νοιώθω ότι αναπνέω καλύτερα. Αφουγκράζομαι καλύτερα. Αγαπώ τους ανθρώπους πιο σωστά. Οι ήρωες των βιβλίων μου, νοιώθω πολλές φορές να με βελτιώνουν σαν άνθρωπο. Άλλωστε με το γράψιμο έδωσα σάρκα και οστά στην εφηβική μου φαντασία.

-Το γράψιμο ενός βιβλίου σας θεραπεύει ή σας τραυματίζει;

Και τα δύο. Ανάλογα με τους ήρωες μου, τη ζωή που διαβαίνουν μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, την εξέλιξή τους, τα βάσανά τους, τους έρωτές τους, αλλάζουν και τα δικά μου συναισθήματα. Από τη χαρά και την αισιοδοξία, στη λύπη και την απογοήτευση. Και το αντίθετο.

-Είναι μοναχική η ζωή ενός συγγραφέα;

Δεν θα το έλεγα. Αν κρίνω προσωπικά, η πορεία μου σαν συγγραφέας συνυπάρχει με ότι άλλο μου προσφέρει η ζωή. Με τους ανθρώπους μου, τις υποχρεώσεις μου, τα καλά ή τα άσχημα.

– Τι σας πληγώνει και τι σας εμπνέει;

Ο πόνος, η αδικία, σε όλες τους τις μορφές, είτε σε προσωπικό επίπεδο είτε σε κοινωνικό, είναι πλήγματα. Με εμπνέει η ίδια η ζωή, το μεγαλείο της, η φύση με τις απλόχερες ομορφιές της. Οι ασήμαντες λεπτομέρειες της καθημερινότητας που αγγίζουν τη λέξη ευτυχία. Ένα λουλούδι που ανθίζει στη βεράντα μου ή ένα χαμόγελο της κόρης μου. Είναι πολλά τα ερεθίσματα για να αφήσω τη φαντασία μου να απλωθεί στο χαρτί. Ακόμα και αυτά που με πληγώνουν.

-Πίστη σε τι;

Πρώτα απ’ όλα στο Θεό. Στη δύναμη της αγάπης, απαραίτητη στη ζωή μας. Στον δίκαιο άνθρωπο. Στον έρωτα όταν έχει υγεία και όχι μιζέρια. Στην πολιτική, όταν μπορεί να κατευθύνει τα πράγματα λογικά, με ψυχή και ευαισθησία στα πολλά προβλήματα που υπάρχουν σήμερα στην κοινωνία. Πίστη στον εαυτό μας.

-Εάν πρέπει κανείς ν’ αγωνιστεί για κάτι, τι θα ήταν αυτό;

Η ελευθερία του σαν οντότητα, η δικαιοσύνη, η διατήρηση της πολιτιστικής και πολιτισμικής του ταυτότητας

-Με τι δεν θα μπορούσατε να συνθηκολογήσετε;

Με το ψέμα, την αδικία

– Πώς εγγράφεται στο συγγραφικό σας έργο η γενέθλια πόλη σας;

Με τις μνήμες και τα βιώματα μου. Αλλά και ό,τι έμεινε από εκείνες τις αφηγήσεις των παλιών, από τα χρόνια που σταματούν κάπου στο’ 70. Πριν αρχίσουν να αλλάζουν και να χάνονται πολλά: άνθρωποι, σπίτια, δρόμοι, γειτονιές…

– Νοσταλγείτε την Αλεξανδρούπολη;

Ναι, πολύ. Νοσταλγώ όλα τα χρόνια στη Θράκη. Γιατί βασικά, μπορεί να γεννήθηκα στην Αλεξανδρούπολη, έζησα όμως λίγα χρόνια εκεί και στο Διδυμότειχο όπου ζούσανε ο παππούς και η γιαγιά. Η ζωή μου συνεχίστηκε στην Καβάλα και, μετά το πανεπιστήμιο, στην Αθήνα. Δεν περνούσε όμως καλοκαίρι και Πάσχα, μέχρι που τελείωσα το γυμνάσιο, που να μη γύριζα εκεί.

– Τι μνήμες έχετε από την παιδική σας ηλικία και τη ζωή στη Θράκη;

Δεν είναι απλώς μνήμες. Είναι μεγάλο κομμάτι της ύπαρξής μου. Κάθε μυρωδιά, κάθε αυλή και κάθε σοκάκι δεν έφυγε ποτέ, όχι μόνο από τη μνήμη μου, αλλά και από την καρδιά μου. Είτε μια βόλτα στην παλιά πόλη της Ξάνθης, είτε οι τσέπες μου γεμάτες απ’ τα μπιμπλιά της Κομοτηνής, είτε η βόλτα στο φάρο της Αλεξανδρούπολης τα βράδια με το καλοκαιριάτικό φεγγάρι και τη ζωντανή μουσική από το Φλοίσβο. Ακόμη, τα μπάνια στη Μάκρη με τα οικογενειακά γλέντια και το σφύριγμα του τρένου στο Γαλλικό Σταθμό. Και όταν πήγαινα στο Διδυμότειχο, το βλέμμα έπεφτε πρώτα στον Καλέ. Μετά, πάνω στην εκκλησία του Αγίου Αθανασίου και του Χριστού. Στα τείχη και στα καλντερίμια. Και κατόπιν το κρυφτό, το τσιλίκι ανάμεσα στις μουριές. Με τις μανάδες και τις γιαγιάδες  μας καθισμένες έξω από τα σπίτια με το κέντημα να λένε τις ιστορίες τους.  Τι να θυμηθώ και πού να βουρκώσω ή να γελάσω; Όλοι όσοι ζήσαμε σ’ αυτά τα αγαπημένα μέρη της Θράκης ξέρουμε πολύ καλά πως ποτέ δεν ξεριζώνονται τέτοιες ρίζες. Ρίζες που φύτεψαν οι γονείς των γονιών μας ερχόμενοι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία το ’22. Ρίζες που βγάλανε φυλλώματα της παράδοσης, της φιλοξενίας, της θρησκείας, της Ελλάδας.

Βιογραφικό:

Γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη και μεγάλωσε στην Καβάλα. Σπούδασε Φαρμακευτική στην Αθήνα, όπου  ζούσε  κι εξασκούσε το επάγγελμα.  Έχει εκδώσει τα μυθιστορήματα: : «Ταξίδι στη μνήμη» (Λιβάνης-1990), “Δακρυσμένα φεγγάρια” (Μοντέρνοι καιροί-2000, Χάρτινη πόλη-2016), “Όλα χάθηκαν στη βροχή” (Μοντέρνοι καιροί-2001), “Το μέλι έγινε κεντρί” (Μοντέρνοι καιροί-2002, Χάρτινη πόλη-2016), “Κόκκινη θάλασσα” (Μοντέρνοι καιροί-2003, Χάρτινη πόλη-2017), “Εγώ, η Ανατολή” (Μοντέρνοι καιροί-2004, Χάρτινη πόλη-2016), “Οι άγγελοι χορεύουν στο ποτάμι” (Μοντέρνοι καιροί-2005, Χάρτινη πόλη-2016), “Ματωμένες κερασιές” (Χάρτινη πόλη-2015).Παράλληλα έχει γράψει σενάρια για την τηλεόραση: «Δακρυσμένα φεγγάρια», σειρά 10 επεισοδίων βασισμένη στο βιβλίο της  (STAR,) «Μια νύχτα σαν κι αυτή», σειρά αυτοτελών επεισοδίων, συγγραφή ενός επεισοδίου (ΑΝΤ1) «Εσύ αποφασίζεις», σειρά αυτοτελών επεισοδίων, συγγραφή ενός επεισοδίου (MEGA) «Παράλληλοι δρόμοι»,καθημερινή σειρά 354 επεισοδίων,(MEGA) «Ο Πύργος των Μοσκώφ», δραματική σειρά 26 επεισοδίων(ΕΡΤ1) «Το δίλημμα», κοινωνική σειρά 16 επεισοδίων(ΕΡΤ2).