Οδοιπορικό στην πανέμορφη περιοχή του Άβαντα και του Πόταμου, λίγα μόνο χιλιόμετρα από την Αλεξανδρούπολη. Πρόκειται για ένα πλούσιο πολιτιστικό και φυσικό απόθεμα της περιοχής του Δήμου, που αν αξιοποιηθεί μπορεί να αποφέρει πολλαπλά οφέλη.
Είναι τόσο όμορφη, είναι τόσο κοντά μας, αλλά την γνωρίζουν τόσο λίγοι. Πρόκειται για την περιηγητική διαδρομή του Άβαντα και του Πόταμου, λίγα μόνο χιλιόμετρα από την Αλεξανδρούπολη. Την ακολουθήσαμε την περασμένη Παρασκευή, με την άδεια της Εφορίας Αρχαιοτήτων, συνοδεία των τριών πρόθυμων και εξυπηρετικών φυλάκων αρχαιοτήτων Θανάση Καραλή, Θωμά Κεραμιτσόγλου και Απόστολου Ρεμπή.
Ο πρόεδρος του Ιστορικού Μουσείου Αλεξανδρούπολης, αρχιτέκτονας Νίκος Πινάτζης και ο υπογράφων, αμφότεροι μέλη του Διαζώματος, είχαμε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε από κοντά το μαγευτικό περιβάλλον μέσα στο οποίο βρίσκονται σιωπηλοί, επί εφτά αιώνες, από την εποχή των πρώτων Παλαιολόγων, σύμφωνα με τον Αβαντιώτη αρχαιολόγο κ. Σισμανίδη, οι πύργοι και κάστρα του Άβαντα. Πρόκειται για οχυρωματικά έργα, τα οποία ήταν κατασκευασμένα στο πλαίσιο της υπεράσπισης των δυτικών περιοχών του Βυζαντίου από τις επιδρομές των Σλάβων.
Τα κάστρα
Είναι χαρακτηριστική η στρατηγική θέση του κάστρου, που βρίσκεται στο ύψωμα που δεσπόζει της στενής κοιλάδας του ποταμού και του δρόμου που οδηγεί στην Αισύμη. Από την θέση εκείνη ελέγχεται όλη η περιοχή με τα στενά περάσματα, ενώ νότια στο βάθος φαίνεται η Αλεξανδρούπολη. Μας πήρε περίπου μισή ώρα η κοπιαστική ανάβαση, από το μονοπάτι με την ισχυρή κλίση, αλλά μας αποζημίωσε η μεγαλοπρέπεια του τοπίου και η ιστορική αύρα του Κάστρου, με τα σημάδια της ζωής εντός του ισχυρού λιθόκτιστου τείχους. Αφού οι φύλακες τελείωσαν το έργο της σήμανσης του μνημείου και της τοποθέτησης προειδοποιητικών πινακίδων επικινδυνότητας, η ομάδα ξεκίνησε για τους γνωστούς πύργους του Άβαντα.
Οι πύργοι του Αβαντα
Η ανάβαση εκεί είναι ομαλή και το μονοπάτι οδηγεί στο πλάτωμα όπου δεσπόζουν τρεις πύργοι και ένας τέταρτος στην δυτική απόκρημνη πλαγιά που φθάνει μέχρι την επιφάνεια του πλατώματος. Δυστυχώς οι πύργοι δεν είναι σε καλή κατάσταση. Η έλλειψη πιστώσεων και η διαχρονική απουσία ενδιαφέροντος από τις τοπικές αρχές, είχαν σαν αποτέλεσμα ο ένας από τους τρεις πύργους που βρίσκονται στο ύψος του λόφου να έχει σχεδόν καταρρεύσει, εκτός από τις δύο πλευρές του, που χάσκουν μετέωρες χωρίς στήριγμα, ο δε άλλος να έχει σοβαρό στατικό πρόβλημα, λόγω φυσικής (ή τεχνητής) υπόσκαψης των θεμελίων των τοίχων του.
Ανάγκη για παρεμβάσεις
Κοινή είναι η διαπίστωση ότι απαιτούνται άμεσα έργα υποστήριξης, αλλιώς σε ένα σεισμό μέτριας έντασης θα καταρρεύσουν. Γνωρίζουμε ότι η αρχαιολογική υπηρεσία του Έβρου έχει έτοιμη μελέτη για την ανάδειξη και προστασία του μνημείου, αλλά δεν υπάρχουν οι πιστώσεις.
Δυστυχώς ο Πολιτισμός δεν είναι στην πρώτη προτεραιότητα στους προϋπολογισμούς των υπουργείων και των Δήμων.
Η ύπαρξη της πολιτιστικής διαδρομής της Εγνατίας, είναι μια μοναδική ευκαιρία για την αναστύλωση του Κάστρου των Πύργων και για την βελτίωση της προσβασιμότητάς των. Αρκεί να επικαιροποιηθεί η υπάρχουσα μελέτη και να ενταχθούν τα μνημεία στην διαδρομή της Via Egnatia.
Στο εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων
Μετά τους πύργους, συνεχίσαμε με τον Νίκο Πινάτζη με την επίσκεψη στο εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων, που βρίσκεται μέσα σε μια σπηλιά στου βράχου, λίγα χιλιόμετρα μετά τον ιστορικό σιδηροδρομικό σταθμό του Πόταμου (Μπάντομα), της Εταιρείας Οθωμανικών Σιδηροδρόμων, που συνέδεε τη Θεσσαλονίκη με τη Κωνσταντινούπολη και που δεν είχε δικαίωμα χρησιμοποίησης του κλάδου Φερετζίκ (Φέρες)- Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη), που ανήκε στην Εταιρεία Ανατολικών Σιδηροδρόμων.
Το εκκλησάκι- σπηλιά βρίσκεται ψηλά, στο μυχό του κατακόρυφου βράχου, όπου ανεβαίνεις με απότομη σκάλα, ενώ στο εσωτερικό του σώζονται εξαιρετικές αγιογραφίες βυζαντινής τεχνοτροπίας του 18ου αιώνα.
Υπέροχη φύση
Η διαδρομή κρύβει και πολλές φυσικές ομορφιές, με δάση, λιβάδια, χαράδρες και αιωνόβια πλατάνια. Μικροί ποταμοί διασχίζουν την πυκνή βλάστηση στην πορεία της κοίτης τους ή δημιουργούν μικρούς καταρράχτες καθώς πέφτουν από ψηλά.
Πρόκειται για ένα πλούσιο πολιτιστικό και φυσικό απόθεμα της περιοχής του Δήμου Αλεξανδρούπολης, που αν αξιοποιηθεί μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό πόρο για τους κατοίκους του.
Με συνέργειες, συνένωση δυνάμεων και μεθοδικότητα, αυτός ο στόχος μπορεί να εκπληρωθεί σε σύντομο χρόνο.
