[mks_dropcap style=”letter” size=”78″ bg_color=”#ffffff” txt_color=”#000000″]Δ[/mks_dropcap]εν μπορώ να θυμηθώ ένα κομμάτι της γνώσης που με γοήτευσε περισσότερο σαν μικρό παιδί. Είτε μέσα από εκπαιδευτικά βιβλία, είτε από τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ, το διάστημα και τα μικρά βήματα του ανθρώπου στην εξερεύνησή του, φαίνονταν πιο συναρπαστικά σε σχέση με οτιδήποτε γήινο, ανθρώπινο ή πνευματικό γέμιζε τις σελίδες των περισσότερων σχολικών βιβλίων.
Η συνειδητοποίηση ότι ο κόσμος σου, ο πλανήτης σου, είναι μια μικρή σταγόνα μέσα σε έναν ωκεανό που λέγεται σύμπαν, κάνει τη φαντασία σου να οργιάζει για τα μυστικά που κρύβονται πέρα απ’ το σκοτάδι. Η προσπάθειά σου να αποδεχτείς, ότι στη ολιγόχρονη ζωή σου, δεν θα σου αποκαλυφτεί σχεδόν κανένα από τα μυστικά, πέρα από μερικές θαμπές φωτογραφίες από τους γείτονες πλανήτες του ηλιακού συστήματος, σου προκαλεί πικρία. Η ματιά σου στον θαυμαστό έξω κόσμο, περιορίζεται στα ντοκιμαντέρ του Καρλ Σαγκάν, τα βιβλία του Στίβεν Χόκινγκ και τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Παρόλα αυτά, κάθε μικρή «δόση» διαστήματος, είναι πάντα γλυκιά.
Οι παρτίδες του ανθρώπου με το διάστημα άνοιξαν το 1957, όταν οι Σοβιετικοί έθεσαν με επιτυχία τον πρώτο τεχνητό δορυφόρο Σπούτνικ σε τροχιά γύρω από τη Γη. Η πρώτη επιτυχημένη προσσελήνωση με το μη επανδρωμένο σκάφος Luna 2, έγινε πάλι από τους Σοβιετικούς το 1962. Επτά χρόνια αργότερα, ο Αμερικανός Neal Armstrong, γίνεται ο πρώτος άνθρωπος που θα πατήσει το πόδι του στη Σελήνη. Ακολούθησαν άλλες πέντε επανδρωμένες αποστολές στη Σελήνη, όλες από τη NASA των Ηνωμένων Πολιτειών, που προσπέρασε την Σοβιετική Ένωση στη διαστημική κούρσα.
Πόση αξία έχει άραγε μια φωτογραφία της Γης από τη Σελήνη; Όχι από άποψη αισθητικής αλλά ως τεκμήριο και για τον πιο δύσπιστο απλό άνθρωπο, ότι ζει πάνω σε ένα στρόγγυλο κόσμο που «αιωρείται» στο σύμπαν κι όχι σε μια επίπεδη γαβάθα γεμάτη με νερό και χώμα.
Πόση αξία έχει η τροχιά ενός τεχνητού δορυφόρου γύρω από τη Γη; Όχι για τα στρατιωτικά σχέδια των κυβερνήσεων και τις μυστικές υπηρεσίες, αλλά για τον καθημερινό πολίτη, που με τις σύγχρονες τηλεπικοινωνίες και το διαδίκτυο έχει άμεση πρόσβαση και επικοινωνία με κάθε συνάνθρωπό του και κάθε είδους πληροφορία στην άλλη άκρη της Γης.
Οι διαστημικές αποστολές και η τεχνολογία που αναπτύχθηκε γύρω από αυτές, γκρέμισαν πολλούς μύθους, άνοιξαν ορίζοντες, βοήθησαν στον εκδημοκρατισμό της πληροφορίας και της γνώσης. Πολλά από τα εργαλεία της τεχνολογίας που κάνουν τη ζωή μας ευκολότερη δεν θα ήταν στα χέρια μας αν δεν είχε ανοίξει πρώτα ο δρόμος προς το διάστημα.
«Γιατί είναι απαραίτητο να σχεδιάζουμε επανδρωμένη αποστολή στον Άρη», μπορεί να αναρωτηθεί κανείς, «όταν υπάρχουν ακόμα άνθρωποι στη Γη που δεν έχουν πρόσβαση σε νερό και φαγητό;».
Ας αναλογιστούμε πρώτα πόσο έχει ανέβει το βιοτικό μας επίπεδο με τη βοήθεια της τεχνολογίας. Ας αναλογιστούμε πως για να επιτευχθεί αυτό, βασική προϋπόθεση ήταν η χρηματοδότηση για την απαραίτητη έρευνα σε κάθε τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας.
Η διαστημική τεχνολογία μπροστά στην καθημερινή τεχνολογία, είναι ό,τι η Formula 1 μπροστά στην υπόλοιπη αυτοκινητοβιομηχανία. Όταν οι κινητήρες, τα υλικά, η αεροδυναμική και οι ασφάλεια του οδηγού δοκιμάζονται στα άκρα σε μία αγωνιστική πίστα, η γνώση που αντλείται μπορεί να αποβεί πολύ χρήσιμη έως και σωτήρια στην κατασκευή ενός ΙΧ.
Κατά το ίδιο τρόπο, η διαστημική τεχνολογία είναι η Formula1 όλης της τεχνολογίας. Κι αν κάποιος σταματήσει να χρηματοδοτεί τον μπροστάρη της τεχνολογίας, εγώ δεν θα στοιχημάτιζα υπέρ της βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου των ανθρώπων στη Γη.
Πολύς ντόρος έγινε τις προηγούμενες ημέρες για την ανακοίνωση της κυβέρνησης για την ίδρυση της Ελληνικής Διαστημικής Υπηρεσίας. Το πρώτο πράγμα που αναρωτήθηκα μόλις το έμαθα ήταν γιατί δεν διαθέταμε τόσα χρόνια; Όχι προφανώς για να στείλουμε ανθρώπους στο διάστημα, αλλά για τη δημιουργία ερευνητικών προγραμμάτων σε ένα σύγχρονο επιστημονικό και τεχνολογικό χώρο και παράλληλα την αναρρόφηση άξιου επιστημονικού προσωπικού που σήμερα απορροφάται σε αντίστοιχες Υπηρεσίες του εξωτερικού που χρηματοδοτούνται από την ESA, την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία, στης οποίας τον προϋπολογισμό συμβάλουμε ως μέλος της Ένωσης.
Το δεύτερο πράγμα που σκέφτηκα ήταν: Πόσοι άραγε από εμάς γνωρίζουν την ESA, και πόσοι νοιώθουν υπερήφανοι για τα επιτεύγματά της, όπως ο Αμερικανός πολίτης για τη NASA; Φαντάζομαι ελάχιστοι, αφού λίγοι από εμάς διαθέτουν «Ευρωπαϊκή συνείδηση».
Η ESA δεν έχει ακόμα την υποδομή να στείλει άνθρωπο στο διάστημα. Μόνο τρεις διαστημικές υπηρεσίες την έχουν: Η Αμερικανική NASA, η Ρωσική Roscosmos και η Κινεζική CNSA. Βάσει του ΑΕΠ, αν η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν ένα Ομοσπονδιακό Κράτος, θα ήταν η δεύτερη οικονομική υπερδύναμη, πίσω από τις ΗΠΑ και πάνω από την Κίνα. Αντίστοιχη σε μέγεθος θα μπορούσε να είναι και η ESA και αντίστοιχα τα επιτεύγματά της.
Το τρίτο πράγμα που σκέφτηκα λοιπόν, είναι αν αξίζει τον κόπο και το χρήμα, να επενδύουν τα κράτη μέλη σε επιμέρους μικρές Διαστημικές Υπηρεσίες αντί να επικεντρώσουν τις οικονομικές και επιστημονικές τους δυνάμεις σε μία μεγαλύτερη Διαστημική Ευρωπαϊκή Υπηρεσία, σχεδόν ισάξια της NASA. Αυτό βέβαια προϋποθέτει την πλήρη Ευρωπαϊκή Ενοποίηση, κάτι που σήμερα φαντάζει πιο δύσκολο απ’ το να πατήσει το πόδι του άνθρωπος στον Άρη, καθώς η πολιτική πρόοδος είναι συχνά δυσκολότερη από την τεχνολογική.
Έως τότε, το διάστημα και η έρευνα με επίκεντρο αυτό, ίσως είναι μια οδός που θα αμβλύνει τις διαφορές μας. Και καλό είναι και η χώρα μας, να έχει πρόσβαση σε αυτή την οδό.
