Του Μάνου Λασκαράκη
Στις 8 Ιανουαρίου του 2021 το twitter είχε κλειδώσει τον λογαριασμό του Ντόναλντ Τραμπ, επειδή έκρινε ότι οι δημοσιεύσεις του υποκίνησαν την βία, παραβιάζοντας τους όρους και την πολιτική της πλατφόρμας. Το γεγονός που είχε προηγηθεί, ήταν η εισβολή οπαδών του Τραμπ στο Καπιτώλιο με αποτέλεσμα να διακοπεί η συνεδρίαση, να προκληθούν καταστροφές, τραυματισμοί και ο θάνατος πέντε ανθρώπων.
Τον Οκτώβριο του 2022, ο επιχειρηματίας Έλον Μασκ, αγόρασε την εν λόγω πλατφόρμα έναντι του ποσού των 44 δις, και στην πρώτη του ανάρτηση έγραψε «the bird is free». Το κίνητρο του Μασκ για να αγοράσει το πρώην twitter (σήμερα Χ) ήταν, κατά τον ίδιο, «η ανάγκη να απελευθερωθεί το μέσο κοινωνικής δικτύωσης από την λογοκρισία», αναφερόμενος στο «κατέβασμα» αναρτήσεων που κρίνονταν ακατάλληλα.
Με το που υποδεχόμαστε το 2025, και αφού ο Τραμπ έχει επανεκλεγεί στην προεδρία των ΗΠΑ, ο CEO του facebook Μαρκ Ζούκερμπεργκ, ακολουθεί τα βήματα του Μασκ, και ανακοινώνει ότι σταματά την λειτουργεία «fact checking» από την πλατφόρμα του, «υπέρ της ελεύθερης έκφρασης». Τι άλλο έχει μεσολαβήσει; Η ανακοίνωση της υπουργοποίησης του Μασκ (σε καραμπινάτο υπουργείο) και ένα δείπνο μεταξύ του Ζούκερμπεργκ και του επανεκλεγέντα προέδρου. Προφανώς ο κύριος facebook, αν και μετρά περισσότερα «κλικ» από τον κύριο Χ, είδε τον ανταγωνιστή του να μετρά καλύτερες δημόσιες σχέσεις και… τρέχει να τον προλάβει.
Ας αφήσουμε λίγο τα social media και να πούμε δυο λόγια περί ελευθερίας. Οι πολιτικοί φιλόσοφοι διακρίνουν δύο ειδών ελευθερίες: Τις αρνητικές και τις θετικές. Αρνητικές ελευθερίες ονομάζουν την απουσία καταναγκασμών και περιορισμών. Αρνητικές ελευθερίες είναι η ελευθερία λόγου, η ανεξιθρησκεία, το δικαίωμα στην ελεύθερη μετακίνηση, στην ιδιοκτησία κοκ. Εξίσου σημαντικές όμως είναι και οι θετικές ελευθερίες, που περιλαμβάνουν την δυνατότητα και την πρόσβαση σε ευκαιρίες και αγαθά, όπως η εκπαίδευση, η υγεία, η εργασία και η ασφάλεια.
Ο Τραμπ και οι δύο «κήρυκες της ελευθερίας», κάνουν πολύ ντόρο για την ελευθερία της έκφρασης αλλά παραλείπουν να αναφερθούν στην άλλη -εξίσου- σημαντική όψη του ίδιου νομίσματος, τις θετικές ελευθερίες. Όταν ο Μασκ ανέλαβε τη διοίκηση του twitter, πριν ακόμα προλάβει να καταπιαστεί με τον αλγόριθμο της «λογοκρισίας» βρήκε χρόνο απολύσει χιλιάδες εργαζομένους. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς μέντιουμ, για να μαντέψει τι πρόκειται να κάνει στο «υπουργείο Αποτελεσματικότητας» που του έραψε σαν κουστούμι ο ρεπουμπλικάνος πρόεδρος.
Η υπόσχεση που έδωσε Τραμπ κατά την προεκλογική του εκστρατεία για μείωση φόρων, είναι πολύ πιθανό ότι θα τηρηθεί. Πώς όμως θα υλοποιηθεί; Μα με την περικοπή του κράτους πρόνοιας, το οποίο βαφτίστηκε από τον Μασκ ως «γραφειοκρατία». Όσο για τους εργαζόμενους που θα απολυθούν και θα μείνουν ανασφάλιστοι… δεν πειράζει. Θα είναι ελεύθεροι να βρίζουν στο facebook και στο X ! Θα είναι επίσης ελεύθεροι να κατηγορούν τους μετανάστες ή τους ομοφυλόφιλους ως υπαίτιους που έχασαν τη δουλειά τους. Κανείς δεν θα τους «λογοκρίνει»…
Γιατί λοιπόν τόση φασαρία από τους ρεπουμπλικάνους γύρω από την ελευθερία έκφρασης; Γιατί είναι το εφαλτήριο για να πετύχουν αυτό που τους «καίει» πραγματικά. Να «ελευθερωθούνε» από την προοδευτική φορολογία, την «γραφειοκρατία» και οτιδήποτε άλλο αφαιρεί δολάρια από την τσέπη τους.
Μέσα σε όλα αυτά ο Μασκ άρχισε τώρα να ασχολείται και με τα καθ’ ημάς, στην Γηραιά Ήπειρο, εκθειάζοντας την ακροδεξιούς ηγέτες και ανταλλάσσοντας φιλοφρονήσεις με διάφορους ευρωπαίους εθνικιστές και λαϊκιστές στην πλατφόρμα του. Δεν άργησε να «τσιμπήσει» και το δικό μας νούμερο, ο Βελόπουλος, ο οποίος έκανε πρόταση στον μεγιστάνα να επισκεφτεί την χώρα μας «προκειμένου να απευθύνει ομιλία στη Βουλή των Ελλήνων». Φαντάζομαι ότι ο Μασκ είναι τώρα αρκετά απασχολημένος με την Τζόρτζια Μελόνι για να του απαντήσει.
Το αισιόδοξο είναι ότι στην Ευρώπη κάποιοι σοβαροί ηγέτες και ακαδημαϊκοί «άδειασαν» τον Μασκ χωρίς πολλές κουβέντες. Ας ελπίσουμε ότι θα ακολουθήσουν και άλλοι. Γιατί στην συνείδηση των Ευρωπαίων πολιτών, η ελευθερία του λόγου είναι ένα ύψιστο αγαθό, άλλα φέρει την ίδια αξία με άλλα κοινωνικά αγαθά, ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει στην άλλη πλευρά του ατλαντικού.