Μετά από 30 χρόνια, το WWF δίνει τη σκυτάλη σε μία ανεξάρτητη τοπική οργάνωση που θα συνεχίσει το έργο της προστασίας του περιβάλλοντος
Δ/ντής WWF Ελλάς: Ήταν μία συνειδητή απόφαση
Της Κικής Ηπειρώτου
Μία νέα εποχή θα ξεκινήσει από το 2023 για το δάσος της Δαδιάς μετά την «συνειδητή απόφαση και την στρατηγική επιλογή» του WWF, όπως τη χαρακτήρισε ο διευθυντής του Δημήτρης Καραβέλλας και μετά από 30 χρόνια παρουσίας και δράσης στην περιοχή, να δοθεί η σκυτάλη σε μία τοπική, ανεξάρτητη οργάνωση, ώστε, μέσα από συνεργασίες με ένα ευρύ πλέγμα φορέων, εντός κι εκτός συνόρων, και με την στήριξη, για όσο καιρό χρειαστεί, του WWF, να συνεχιστεί στο ακέραιο το έργο της προστασίας της βιοποικιλότητας στον Έβρο και τη Θράκη.
Η απόφαση του WWF για τη διάδοχη κατάσταση στη Δαδιά πάρθηκε πριν 5 χρόνια και η νέα εταιρεία «δουλεύεται» και «στήνεται» βήμα-βήμα από τότε. Όπως τόνισε, κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου, χθες στην Αλεξανδρούπολη, ο Κωνσταντίνος Λιαρίκος, επικεφαλής του τμήματος Ανάπτυξης του WWF Ελλάς, έχει εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του νέου σχήματος, τόσο μέσα από την εμπειρία των ανθρώπων του WWF που θα συμμετέχουν στην Εταιρεία, όσο και μέσα από συνεργασίες και συνέργειες με φορείς σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Σε αυτή την πρώτη φάση, στη συνέλευση της Εταιρείας Προστασίας της Βιοποικιλότητας συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, μέλη της επιστημονικής κοινότητας του ΔΠΘ. Όπως ανέφερε ο Αριστοτέλης Παπαγεωργίου, αναπληρωτής καθηγητής του ΔΠΘ, οι επιστήμονες συμμετέχουν με πολύ μεγάλη χαρά, κι έχοντας επίγνωση της ευθύνης που αναλαμβάνουν, σε αυτό το νέο εγχείρημα, για την προστασία και ανάδειξη ενός από τα πιο σημαντικά και πολύτιμα οικοσυστήματα του κόσμου.
Από την πλευρά της, η Δώρα Σκαρτσή, δασολόγος και υπεύθυνη του προγράμματος του WWF στη Δαδιά, σημείωσε πως το WWF, στηρίζει σε αυτό το μεταβατικό στάδιο οικονομικά την νέα εταιρεία, ενώ είναι πολύ σημαντική και η εμπειρία όλων των στελεχών του WWF σχετικά με το know-how της λειτουργίας του νέου σχήματος. Επισήμανε πως όπως γινόταν όλα αυτά τα χρόνια, έτσι και από το 2023 και ύστερα, με τη διάδοχη κατάσταση, το στοίχημα της νέας Εταιρείας θα είναι η συνύπαρξη περιβάλλοντος και ανθρώπου, αλλά και η μεταλαμπάδευση της γνώσης, της εμπειρίας και της ευαισθησίας για το περιβάλλον στους νεότερους ανθρώπους. Η κα Σκαρτσή υπογράμμισε ακόμη πως έδρα της Εταιρείας θα είναι και πάλι η Δαδιά.
Επιπλέον, ο κ. Καραβέλλας, αναλύοντας το σκεπτικό του WWF για την ολοκλήρωση του προγράμματός του στον Έβρο, σημείωσε πως θεωρήθηκε πως ήταν η κατάλληλη στιγμή, να συνεχίσει το έργο του μία νέα ομάδα, τοπική και ανεξάρτητη. «Έχουμε ήδη προσφέρει πολλά, σε επίπεδο επιστημονικής γνώσης, θέσεων εργασίας, συνεργασιών, αλλά και σε επίπεδο πόρων. Όλα αυτά δόθηκαν με χαρά και αγάπη. Είναι όμως άποψή μας ότι το WWF δεν μπορεί να είναι σε μία περιοχή εσαεί. Το πρόγραμμα στη Δαδιά είναι από τα πιο μακροχρόνια στην Ευρώπη. Είδαμε ότι για τη διάδοχη κατάσταση είχαν διαμορφωθεί οι κατάλληλες συνθήκες…».
Σε βίντεο που προβλήθηκε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου κάτοικοι της Δαδιάς μίλησαν με τα θερμότερα λόγια για την προσφορά του WWF και των ανθρώπων του στον τόπο και για τον τρόπο με τον οποίο έχουν αλλάξει την τοπική κουλτούρα και θεώρηση σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος. Αναφέρθηκε από εκπαιδευτικούς της περιοχής η τεράστια συνεισφορά του προγράμματος στην περιβαλλοντική εκπαίδευση των παιδιών, αλλά και στην περαιτέρω ευαισθητοποίηση των ίδιων των εκπαιδευτικών. Παράλληλα, επαγγελματίες της περιοχής μίλησαν για το πόσο περισσότερη γνωστή έγινε η περιοχή μέσα από τη δουλειά των ανθρώπων του WWF και υπογράμμισαν πως η προστασία της περιοχής, που πλέον έχει γίνει συνείδηση στον κόσμο, θα πρέπει να συνεχιστεί με κάθε τρόπο, ώστε το «στολίδι» του Έβρου, το δάσος της Δαδιάς, να διατηρηθεί σε όσο το δυνατόν καλύτερη κατάσταση και να παραδοθεί στις επόμενες γενιές αναλλοίωτο.
Απολογισμός του WWF για τα 30 χρόνια στη Δαδιά
Το WWF διοργάνωσε αυτές τις ημέρες (1-2 Ιουνίου) στην Αλεξανδρούπολη διημερίδα, κατά την οποία παρουσιάστηκαν τα σημαντικότερα διδάγματα που αποκτήθηκαν από την εφαρμοσμένη εμπειρία όλων αυτών των ετών. Στόχος τις διημερίδας ήταν, μέσω των διδαγμάτων αυτών, να συμβάλλει στη διεύρυνση της συλλογικής γνώσης για την προστασία και διαχείριση του περιβάλλοντος, αλλά και στην προώθηση ενός εποικοδομητικού διαλόγου με τη συμμετοχή αρμόδιων φορέων και επιστημόνων γύρω από τις σημερινές και μελλοντικές περιβαλλοντικές προκλήσεις στη Θράκη.
Παράλληλα, κατά τη διάρκεια της διημερίδας παρουσιάστηκε η μετεξέλιξη του έργου του WWF στην περιοχή, μέσα από μια νέα πλέον οργανωτική δομή, την Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας της Θράκης, που θα εγκαινιάσει κι επίσημα τη δράση της μέσα στο επόμενο διάστημα.
Με γνώμονα πάντα την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και την άρρηκτη σχέση ανθρώπου και φύσης, κατά την τριακονταετή δράση του στην περιοχή, το WWF μαζί πολυάριθμους συνεργάτες, κατάφερε να πετύχει θετικές αλλαγές, να ανταποκριθεί και να ξεπεράσει σημαντικές δυσκολίες, να προωθήσει έμπρακτα την έννοια της συνεργασίας και να θέσει τις κατάλληλες εκείνες προϋποθέσεις προκειμένου η οικολογική σημασία της περιοχής να αναδειχθεί όχι μόνο σε τοπικό επίπεδο, αλλά και διεθνώς.
Ενδεικτικά, ο σύντομος απολογισμός της δράσης της οργάνωσης στην περιοχή περιλαμβάνει:
- πάνω από 56.000 ώρες πεδίου για την υλοποίηση δράσεων παρακολούθησης της άγριας ζωής και αντιμετώπισης απειλών,
- εκατοντάδες συνεργασίες με τοπικούς φορείς, αλλά και επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων για την προστασία και ορθή διαχείριση του δάσους Δαδιάς-Λευκίμης-Σουφλίου, αλλά και των γύρω σημαντικών περιοχών,
- συνεργασία με συνολικά 173 εθελοντές απ’ όλο τον κόσμο, οι οποίοι εκπαιδεύτηκαν και απέκτησαν εμπειρία σε πραγματικές συνθήκες εργασιών πεδίου, συμβάλλοντας αποτελεσματικά στις δράσεις και δρώντας ως «πρεσβευτές» του έργου στις χώρες τους,
- εκπαίδευση, ευαισθητοποίηση και ενημέρωση χιλιάδων πολιτών, κατοίκων, μαθητών και φοιτητών σε θέματα προστασίας και διαχείρισης. Ενδεικτικά μόνο, υλοποιήθηκαν συνολικά σχεδόν 230 δράσεις εκπαιδευτικού χαρακτήρα, ενώ εκατοντάδες φοιτητές από 15 εκπαιδευτικά ιδρύματα είχαν την ευκαιρία να πραγματοποιήσουν την πρακτική τους άσκηση στο πρόγραμμα της Δαδιάς.
- προαγωγή και διάδοση της επιστημονικής γνώσης, μέσα από 70 σεμινάρια, 123 συνέδρια, 147 επιστημονικές αναφορές/ μελέτες και 92 επιστημονικές δημοσιεύσεις.
- επιτυχημένη υλοποίηση καινοτόμων δράσεων που κατόπιν παραδόθηκαν σε τοπικούς φορείς για τη συνέχειά τους (π.χ. οικοτουριστική υπηρεσία στο χωριό της Δαδιάς, συστηματική παρακολούθηση του δάσους Δαδιάς),
- προώθηση της διασυνοριακής συνεργασίας με τη Βουλγαρία ως κομβικής σημασίας για την αποτελεσματική προστασία των σπάνιων γυπών και αρπακτικών πουλιών, και
- αντιμετώπιση 840 περιστατικών διάσωσης άγριας ζωής που βρισκόταν σε κίνδυνο, καθώς και καταγραφή περιστατικών τραυματισμού ή θανάτου.
Ενδεικτικά, ορισμένα από τα σημαντικότερα διδάγματα που προέκυψαν από την καταγραφή αυτή κι εκτείνονται πέρα από την υλοποίηση κλασικών δράσεων προστασίας και διαχείρισης, είναι τα εξής: - Η αποτελεσματική προστασία ειδών και βιοτόπων χρειάζεται την εφαρμογή συνδυασμού δράσεων προστασίας και ευρύτερων κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών μέτρων.
- Η μακροχρόνια αποδοχή και επιτυχία ενός προγράμματος βασίζεται στη σωστή αποτύπωση της τοπικής πραγματικότητας και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που τη συνθέτουν, αλλά και στην ενσωμάτωση αυτών των στοιχείων στον σχεδιασμό και την υλοποίηση του προγράμματος.
- Η εφαρμοσιμότητα και αποδοχή από την τοπική κοινωνία των δράσεων προστασίας μπορεί να λειτουργήσει ως ενισχυτικός παράγοντας της θεσμικής κατοχύρωσής τους.
Για να είναι μακροπρόθεσμη και βιώσιμη η συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας πρέπει να ξεκινάει ήδη από τον σχεδιασμό του προγράμματος και να υποστηρίζεται και να ενισχύεται καθ’ όλη τη διάρκειά του. Μέσα από την προώθηση των συνεργειών και την ανταλλαγή πληροφορίας με τα εμπλεκόμενα μέρη και την ευρύτερη επιστημονική κοινότητα, ένα πρόγραμμα προστασίας μπορεί να επιτύχει πολλαπλό αντίκτυπο. Γι’ αυτό χρειάζεται η οργάνωση να μπορεί να δρα ως σύνδεσμος και καταλύτης φέρνοντας κοντά αυτούς που δουλεύουν προς την επίτευξη κοινών στόχων και να ψάχνει κοινά σημεία με άλλες πρωτοβουλίες, ομάδες και προγράμματα. Οι τοπικές δράσεις προστασίας είναι πιο αποτελεσματικές όταν υποστηρίζονται με παράλληλες εθνικές πολιτικές δράσεις παρακολούθησης, αναπροσαρμογής και εφαρμογής της νομοθεσίας.
INFO
Η Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας της Θράκης (ΕΠΒΘ) ιδρύθηκε το 2020 και αποτελεί μια ανεξάρτητη τοπική οργάνωση, που αναλαμβάνει να συνεχίσει και να αναπτύξει ακόμα περισσότερο το έργο που ξεκίνησε το WWF και άλλοι φορείς στην περιοχή. Συγκεκριμένα, δραστηριοποιείται στην περιφέρεια της Θράκης, εστιάζοντας κυρίως στην ορεινή και ημι-ορεινή περιοχή των περιφερειακών ενοτήτων Έβρου και Ροδόπης. Βασικός σκοπός της είναι η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος της Θράκης με έμφαση στα αρπακτικά πουλιά ως δείκτες καλής κατάστασης της βιοποικιλότητας, προάγοντας δράσεις για την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και φύσης. Ειδικότερα, η ΕΠΒΘ στοχεύει στην προστασία των σπάνιων ειδών ορνιθοπανίδας και τη διαφύλαξη των σημαντικών περιοχών τους μέσω δράσεων που θα μειώνουν τις ζημιές των παραγωγών από σαρκοφάγα θηλαστικά και κατά συνέπεια την παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, την υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων των αρπακτικών πουλιών από ελλιπή διαχείριση ή από υποδομές ενέργειας που ευθύνονται για τη θανάτωσή τους, λόγω πρόσκρουσης ή ηλεκτροπληξίας. Επιπλέον, θα παράγει έργο για την τόνωση της οικονομίας της υπαίθρου μέσω καινοτόμων δράσεων που θα συμβάλουν στη μείωση της εγκατάλειψης της υπαίθρου από νέους ανθρώπους και την ανάδειξη της φυσικής και της πολιτισμικής κληρονομιάς της Θράκης ως παράμετροι κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης.