“Πίσω μου τρέχεις μια ζωή
με ένα πιάτο και μια ευχή.
Τότε με κράταγες σφιχτά,
τώρα κοιτάς από μακριά.”
(Β. Παπακωνσταντίνου)
Κάθε δεύτερη Κυριακή του Μάη γιορτάζεται η μάνα. Φέτος η γιορτή της συμπίπτει με την Παγκόσμια Ημέρα της Οικογένειας.
Θεμέλιο της οικογένειας η μάνα. Υπέρτατη η πράξη της γέννας. Ένα θαύμα της φύσης. Η γυναίκα με το σώμα της συμμετέχει σε αυτό το θαύμα και αντέχει αυτόν τον άνευ λογικής πόνο… Από εκείνη τη στιγμή αλλάζει η ζωή της. Δεν έχει ξέχωρη θέση από το να τρέχει ξωπίσω από τα παιδιά της, να γίνεται ο ίσκιος τους έως ότου κλείσει τα μάτια της.
Η εικόνα μιας μάνας είτε ανήκει στο ανθρώπινο είδος είτε στο ζωικό βασίλειο προκαλεί απέραντη τρυφερότητα. Συγκίνηση προκαλεί η αφοσίωση των ζώων στα μικρά τους. Δεν ξεμυτίζουν λεπτό από κοντά τους. Αυτό το μητρικό ένστικτο, ή φίλτρο όπως συνηθίζουμε να το λέμε, είναι ανεξήγητο.
Δεν είναι όμως όλες οι μάνες καταφύγιο των παιδιών. Έχουμε και περιπτώσεις μανάδων που σκοτώνουν τα παιδιά τους, τα πετάνε ή τα εγκαταλείπουν. Όπως η “Μήδεια” του Ευριπίδη και η “Φόνισσα” του Παπαδιαμάντη. Ίσως να φταίει και η πολιτεία που δεν προστατεύει όπως θα έπρεπε την ανύπαντρη μητέρα η οποία είναι αξιέπαινη γιατί παρά την κατακραυγή μιας στενόμυαλης κοινωνίας κρατάει και μεγαλώνει το παιδί της αν και το σωστό είναι το παιδί να έχει και τους δύο γονείς του.
Άραγε όλες οι γυναίκες που κυοφορούν είναι άξιες για μάνες; Ο ρόλος της μάνας είναι θυσία. Θυσιάζεις τα δικά σου “θέλω” για τη ζωή που έφερες στον κόσμο. Σωστή μάνα είναι αυτή που μεταδίδει στο παιδί της τις αξίες του σεβασμού και της ελευθερίας. Αυτή που σέβεται την αυτονομία του παιδιού της. Άλλωστε το μέλλον ενός παιδιού είναι πάντα έργο της μητέρας.
Η υπερπροστασία βλάπτει ειδικά αν συνεχίζεται και μετά την ενηλικίωση. Δυστυχώς αυτό είναι ένα φαινόμενο που το συναντάμε στην Ελληνίδα μάνα που θεωρεί το παιδί κτήμα της. Υπάρχουν μάνες που “σκοτώνουν” τα παιδιά τους, που τα καταστρέφουν με διάφορους τρόπους. Είναι εγωιστικό να “γαντζώνονται” πάνω τους αποσκοπώντας στη μελλοντική τους γηροκόμιση. Είναι θλιβερό να μην “αποκολλάται” ένα παιδί από τον ομφάλιο λώρο και να παραμένει “δέσμιο” της μάνας του.
Οικογένεια: Ο κυριότερος προορισμός της οικογένειας είναι η διαιώνιση του είδους. Τα παιδιά είναι η ευτυχία του ζευγαριού. Σου χαρίζουν χαρές και απολαύσεις αλλά και ατελείωτες ευθύνες και υποχρεώσεις. Σωστός γονιός είναι αυτός που αφοσιώνεται ολοκληρωτικά στο μεγάλωμα και την ανατροφή των παιδιών του.
Η παραδοσιακή δομή της οικογένειας έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Η είσοδος της γυναίκας στην αγορά εργασίας έχει τροποποιήσει τη δομή της οικογένειας. Δεν υφίσταται πλέον πατριαρχική εξουσία παρά γονική μέριμνα. Ο “άντρας κολόνα του σπιτιού” η δε “γυναίκα δούλα και κυρά” δεν ισχύει πλέον. Και οι δύο από κοινού στηρίζουν τα θεμέλια της οικογένειας. Η γυναίκα θεωρείται ισότιμη με τον άντρα.
Η οικογένεια προσφέρει ασφάλεια και προστασία. Υπάρχουν όμως οικογένειες στις οποίες επικρατεί βία και κακοποίηση. Υπάρχουν σύζυγοι που διαπληκτίζονται και τσακώνονται αδιαλείπτως. Το ότι δύο σύζυγοι μένουν στο ίδιο σπίτι δε σημαίνει ότι έχουν ζωντανή διαπροσωπική σχέση. Μερικές φορές συμβιώνουν αν και είναι από χρόνια χωρισμένοι και ο καθένας ανέχεται τον άλλο για κοινωνικοοικονομικούς λόγους ή για τα παιδιά ή λόγω ανασφάλειας.
Ο θεσμός “οικογένεια” έχει κλυδωνιστεί. Οι παραδοσιακές μορφές οικογένειας χάνουν έδαφος. Ο αριθμός των γάμων έχει μειωθεί σημαντικά. Η συμβίωση είναι υπερβολικά δύσκολη υπόθεση και για αυτό πολλοί προτιμούν τη μοναχική ζωή. Ενώ από την άλλη έχει αυξηθεί ραγδαία ο αριθμός των διαζυγίων. Προκειμένου να υπομείνει το ζευγάρι έναν προβληματικό γάμο χωρίζει. Αν είναι ανάγκη να χωρίσεις κάντο όσο πιο ειρηνικά γίνεται. Μην κάνεις τον ή την πρώην σου εχθρό. Είναι το μόνο που δε σε συμφέρει. Τα θύματα στο χωρισμό είναι τα παιδιά.
Κάθε κρίση βέβαια δε σημαίνει και καταστροφή. Με λίγη καλή θέληση και προσπάθεια μπορούν τα ζευγάρια να ισχυροποιήσουν αυτό το θεσμό και να δημιουργήσουν ένα υγιές περιβάλλον. Όπου δεν υπάρχουν υγιείς και ευτυχισμένες οικογένειες δεν υπάρχουν ούτε υγιείς και ευτυχισμένες κοινωνίες. Μόνο μέσα στην αγκαλιά μιας υγιούς οικογένειας μπορείς να ηρεμήσεις, να χαλαρώσεις και να βρεις την ψυχική γαλήνη από το άγχος, την ένταση και τα προβλήματα.
Κάποιες μάνες, όπως η δική μου, βρίσκονται στον “ουρανό”. Η σκιά της μητέρας, ακόμα και όταν τη χάσουμε, ξέρουμε πως είναι πλάι μας και ας μην τη βλέπουμε και ας μην ακούμε τη φωνή της. Η αθανασία ανήκει στις μάνες γιατί και μετά το θάνατο τους είναι “ζωντανές”. Προσεύχονται για μας από εκεί που βρίσκονται. Μας προστατεύουν, μας καθοδηγούν…
“…εσύ γινόσουν το παιδί
κι εγώ ένας άγγελος στη γη
να σε προσέχω μια ζωή.
Μαμά που πας;
Που πας μαμά;
Μαμά που πας;”