Ένα αναπτυξιακό έργο που προχώρησε παρά τις διοικητικές αδυναμίες και τις αντιδράσεις ολίγων κατοίκων.
Αρχαιολόγος της Εφορίας Αρχαιοτήτων Έβρου παρακολουθεί το έργο, όπου ανευρίσκονται σημαντικά ευρήματα.
Η ΓΝΩΜΗ επισκέφθηκε το έργο και παρουσιάζει τις λεπτομέρειές του
Η Σαμοθράκη διαθέτει ένα πολύτιμο σύμβολο και έναν ανυπολόγιστο πλούτο. Το σύμβολο είναι η Νίκη της Σαμοθράκης, η οποία η οποία αποτελεί ένα brand name με παγκόσμια απήχηση, σε συνδυασμό με τους αρχαιολογικούς θησαυρούς, την Ιστορία και τους μύθους της. Ο πλούτος είναι τα νερά της, οι πηγές, τα ρυάκια της, οι βάθρες και οι καταρράκτες της. Και όμως η Σαμοθράκη δεν αξιοποιεί αυτόν τον πλούτο και αφήνει το νερό να καταλήγει στη θάλασσα, στερώντας τις παραγωγικές της υποδομές από την απαραίτητη και χαμηλού κόστους άρδευση των γεωργικών εκτάσεων και των βοσκοτόπων.
Ακόμη και η ύδρευση των οικισμών γίνεται προβληματική το καλοκαίρι, όταν οι ανάγκες για πόσιμο νερό αυξάνονται κατακόρυφα. Ένα μέρος από αυτές τις ανάγκες άρδευσης πρόκειται να καλύψει η λιμνοδεξαμενή που κατασκευάζεται από την εταιρεία ΑΚΜΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ATE στον Ξηροπόταμο με χρηματοδότηση από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Διευθύνουσα Υπηρεσία την της Περιφερειακής Ενότητας Έβρου.
Παρ’ όλα τα προβλήματα, χάρις στο ενδιαφέρον και τις προσπάθειες των τοπικών αρχών της Π.Ε. Έβρου το πολύπαθο έργο άρχισε να υλοποιείται τον Οκτώβριο του 2018, αφού πέρασαν … δέκα Κυβερνήσεις από το 1998 που εγκρίθηκε η μελέτη.
Η ΓΝΩΜΗ επισκέφθηκε το έργο και παρουσιάζει τις λεπτομέρειές του.
Το εικοσάχρονο ιστορικό του έργου
Η οριστική μελέτη του έργου εγκρίθηκε το 1998 και το έργο δημοπρατήθηκε στις 29-05-2012 με προϋπολογισμό 3.950.000 ευρώ. Η σύμβαση υπογράφηκε στις 21-05-2013 με καθυστέρηση ενός έτους, λόγω υποβληθέντων ενστάσεων από τον δεύτερο μειοδότη.
Υπήρξαν επίσης σοβαρές αντιδράσεις μίας ομάδας κατοίκων οι οποίοι εξέφρασαν αντιρρήσεις για τη σκοπιμότητα του έργου και σχετικά με την ορθή διαχείριση των υδάτων του Ξηροποτάμου, απ’ όπου θα γινόταν η υδροληψία.
Σε κάθε περίπτωση η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και οι εγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί όροι αντιμετώπισαν επαρκώς τα θέματα που είχαν τεθεί και οι αντιρρήσεις των κατοίκων διακόπηκαν προσωρινά. Λόγω όμως των καθυστερήσεων στη διαδικασία των απαλλοτριώσεων, δεν κατέστη δυνατή η έναρξη των εργασιών με την υπογραφή της σύμβασης.
Η προθεσμία περαίωσης του έργου ήταν τριάντα μήνες. Μέχρι τη λήξη της συμβατικής προθεσμίας δεν είχε ολοκληρωθεί η διαδικασία των απαλλοτριώσεων και δόθηκε προθεσμία δέκα μηνών μέχρι 21-09-2016. Επειδή παρήλθε και αυτή η προθεσμία ο ανάδοχος ζήτησε τη διάλυση της σύμβασης, η οποία έγινε αποδεκτή από το υπουργείο.
Τον Μάιο του 2017 ολοκληρώθηκε η διαδικασία των απαλλοτριώσεων και ο ανάδοχος, μετά από έγγραφο της Υπηρεσίας , αποδέχθηκε να συνεχίσει το έργο και να το περαιώσει σε 27 μήνες αντί των 30 που ήταν η συμβατική του προθεσμία .
Στις αρχές Σεπτεμβρίου του 2018 οι εργασίες κατασκευής του έργου ξεκίνησαν και συνεχίζονται με ταχείς ρυθμούς με προθεσμία περαίωσης την 31-12-2020.
Με την έναρξη των εργασιών, ορισμένοι κάτοικοι που διαμένουν στις όχθες του χειμάρρου, διαμαρτυρήθηκαν και πάλι έντονα προβάλλοντας αντιρρήσεις για την απόληψη προϊόντων εκσκαφών μέσα από την κοίτη, υλικά απαραίτητα για την κατασκευή φίλτρων και προστασίας των πρανών της λιμνοδεξαμενής , καταθέτοντας σχετική καταγγελία στον εισαγγελέα, γεγονός που υποχρέωσε την ανάδοχο του έργου να διακόψει τις εργασίες εντός της κοίτης και να περιορισθεί στην κατασκευή των εργασιών της λιμνοδεξαμενής, ώστε να μην προκληθεί και νέα καθυστέρηση του έργου.
Το έργο παρακολουθείται καθημερινά από αρχαιολόγο που προσλήφθηκε από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι σποραδικά αναβρίσκονται μικρά τεμάχια αγγείων που συλλέγονται με συνεχή επιμέλεια και παρακολούθηση της αρχαιολόγου. Κατά τη διάρκεια των εκσκαφών αποκαλύφθηκε τάφος του οποίου τα ευρήματα εξετάζονται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ν. Έβρου.
Επίσης κατά καιρούς επισκέπτονται το έργο ειδικοί γεωλόγοι και γεωτεχνικοί προκειμένου να δώσουν λύσεις και να προτείνουν βελτιώσεις όπου αυτό είναι απαραίτητο.
Τεχνικά στοιχεία του έργου
Μόνο το 20% των νερών του Ξηροπόταμου θα εισέρχονται στη Λιμνοδεξαμενή. 315.000 κυβικά μέτρα νερού θα διατίθενται το καλοκαίρι για την άρδευση 1000 στρεμμάτων ελαιόδεντρων και βοσκοτόπων.
Η συγκεκριμένη μελέτη προβλέπει την άρδευση 1.000 στρεμμάτων, κυρίως ελαιόδεντρων και βοσκοτόπων, για τα οποία το δίκτυο άρδευσης ήδη έχει ολοκληρωθεί εδώ και τρία χρόνια. Έχουμε δηλαδή το δίκτυο και δεν έχουμε το νερό, όπως συνέβαινε με τους αρχαίους Αβδηρίτες που έφτιαχναν χρυσές βρύσες , αλλά δεν φρόντιζαν να έχουν νεράκι.
Η υδατοδεξαμενή είναι χωμάτινη με όλα τα συστήματα στεγάνωσης και προστασίας και θα έχει χωρητικότητα 315.000 κυβικών μέτρων. Η τροφοδοσία της δεξαμενής θα γίνεται κυρίως κατά τους μήνες των βροχοπτώσεων, με τη διοχέτευση σ’ αυτήν ποσότητα που αντιστοιχεί μόνο στο 20% της παροχής του χειμάρρου ,ενώ το υπόλοιπο 80% θα εξακολουθεί να ρέει στην κοίτη του χειμάρρου όπως και σήμερα . Το νερό θα μεταφέρεται μέσω σωληνωτού αγωγού διαμέτρου 400 χιλιοστών συνολικού μήκους 3.000 μέτρων περίπου, από την υδροληψία που θα κατασκευασθεί εντός της κοίτης του Ξηροποτάμου, βόρεια της υδατοδεξαμενής.
Ένα τμήμα του προσαγωγού ακολουθεί την αριστερή όχθη του Ξηροποτάμου εκτός της κοίτης και έχει ήδη κατασκευασθεί. Το υπόλοιπο τμήμα του αγωγού καθώς και η υδροληψία προβλέπεται να κατασκευασθεί εντός της κοίτης του χειμάρρου.
Κατά μήκος του αγωγού μέχρι την υδροληψία προβλέπεται η κατασκευή δρόμου πρόσβασης προκειμένου να είναι δυνατή η επίσκεψη της υδροληψίας με αυτοκίνητα και μηχανήματα και για την συντήρησή της.
Λόγω δε της εμπειρίας από τις καταστροφές των έντονων καιρικών φαινομένων που ενέσκηψαν στο νησί τον Σεπτέμβριο του 2017 προβλέπεται να κατασκευασθούν και έργα προστασίας τόσο της υδροληψίας όσο και του τμήματος του αγωγού και του δρόμου που θα κατασκευασθούν εντός της κοίτης του Ξηροποτάμου.
Για την κατασκευή του έργου ,από τα μεγαλύτερα και εντυπωσιακότερα που κατασκευάσθηκαν μέχρι τώρα στο νησί θα απαιτηθεί η εκσκαφή και μετακίνηση 350.000 μ3 χωμάτων σε έκταση 100.000 μ2 , κατασκευή επιχωμάτων 280.000 μ3 , ύψους 14-20 μέτρων με πλάτος βάσης 120 μέτρων και στέψη 10 μ.
Επίσης προβλέπεται η κατασκευή 20.000 μ3 φίλτρων από αδρανή υλικά καθώς και η επένδυση των εξωτερικών πρανών της δεξαμενής με πετρώδη υλικά της τάξης των 12.000 μ3.
Το υψόμετρο στέψης θα είναι στα 122.50 πάνω από τη θάλασσα
Το υψόμετρο της υπερχείλισης θα είναι στα 121.80 πάνω από τη θάλασσα.
Κλίσεις πρανών λιμνοδεξαμενής εσωτερικά : 1 προς 2,5
Κλίσεις πρανών λιμνοδεξαμενής εξωτερικά : 1 προς 2
Η επιφάνεια στην ανώτατη στάθμη του νερού θα είναι 40.000 μ2 (40 στρέμματα) και το μέγιστο βάθος νερού 15.00 μ.
Η υδροληψία θα βρίσκεται σε υψόμετρο + 122 μ. και θα διαθέτει σχάρα συγκράτησης των χονδρόκοκκων υλικών και φρεάτιο συλλογής απ’ όπου το νερό θα διοχετεύεται στον προσαγωγό από σωλήνες πολυαιθυλενίου Φ400, μήκους 3.000 μ.
Το έργο συνεχίζεται με γοργούς ρυθμούς με τη συμμετοχή πλήθους χωματουργικών μηχανημάτων, εκσκαφέων, προωθητήρα, γκρέϊντερ ,οδοστρωτήρων, βαρέων φορτηγών αυτοκινήτων μηχανικών κόσκινων διαλογής, κλπ.
Στο χώρο του έργου λειτουργεί συνεργείο μηχανημάτων, εργαστήριο ελέγχου αδρανών υλικών και γίνεται εγκατάσταση μονάδας παραγωγής σκυροδέματος για τις ανάγκες του έργου.
Το προσωπικό που απασχολείται στο έργο σε μόνιμη βάση είναι περί τους 15 εργαζόμενους. Ήδη μέχρι σήμερα έχει κατασκευασθεί το 60% των χωματουργικών και λοιπών εργασιών της υδατοδεξαμενής ,το 50% του προσαγωγού μήκους 1.500μ. καθώς και το 50% της λιθορριπής για την προστασία των εξωτερικών πρανών των επιχωμάτων.
Οι συμβατικές εργασίες προβλέπονται να ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του 2020 σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του έργου.
Ι.Λ.
