Του Δημήτρη Μακροδημόπουλου
Γιατί η Ευρώπη που προβάλλει τον πολιτισμό της, τις αρχές και τις αξίες της παραμένει θεατής στο έγκλημα της γενοκτονίας που συντελείται στη Γάζα; Η γενοκτονία εκεί και το Ολοκαύτωμα αποτελούν μεμονωμένα γεγονότα ή απόρροια της ευρωπαϊκής νεωτερικότητας;
Πώς δικαιολογείται η αναισθησία των κρατών της Ευρώπης; Η Άγκελα Μέρκελ και ο Όλαφ Σολτς είχαν διαβεβαιώσει επανειλημμένα ότι η άνευ όρων στήριξη στο Ισραήλ έχει την ισχύ μιας “κρατικής λογικής” για τη Γερμανία. Ο Νορμπέρτο Μπόμπιο συνόψισε ως εξής την έννοια της κρατικής λογικής: «Ως κρατική λογική νοείται εκείνο το σύνολο των αρχών και των κανόνων βάσει των οποίων πράξεις που δεν θα δικαιολογούνταν αν τις εκτελούσε ένα μεμονωμένο άτομο, όχι μόνον δικαιολογούνται αλλά και, σε ορισμένες περιπτώσεις, επαινούνται όταν εκτελούνται από τον ηγεμόνα ή από οποιονδήποτε ασκεί την εξουσία στο όνομα του κράτους…. Το γεγονός ότι η ίδια πράξη μπορεί να θεωρηθεί επιλήψιμη αν εκτελεστεί από άτομο και αξιέπαινη αν εκτελεστεί από το κράτος αποκαλύπτει το χάσμα μεταξύ πολιτικής και ηθικής και ανοίγει τον δρόμο στον πολιτικό ρεαλισμό που ποδοπατεί την ηθική για να επιβεβαιώσει την εξουσία».
Η Χάνα Άρεντ, Εβραία, κορυφαία κοινωνιολόγος του 20ου αιώνα, υποδείκνυε τον ευρωπαϊκό ιμπεριαλισμό ως βασικό στάδιο για τη γέννηση του ναζισμού. Οι αποικιακές βιαιότητες του 19ου αιώνα της φαίνονταν μία από τις προϋποθέσεις για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν έναν αιώνα αργότερα εναντίον Ευρωπαίων και ιδιαίτερα εναντίον των Εβραίων, θυμάτων μιας γενοκτονίας που είχε σχεδιαστεί σαν σχέδιο φυλετικής κάθαρσης..
Ο φυλετικός ρατσισμός ήταν αυτός που “νομιμοποιούσε” τα εγκλήματα της αποικιοκρατίας και του ιμπεριαλισμού με την εξαφάνιση των “κατώτερων φυλών” και τεκμηρίωνε “επιστημονικά” ο δαρβινισμός. Και σήμερα περί ιμπεριαλισμού πρόκειται με όσα συμβαίνουν στη Γάζα στη Δυτική Όχθη, και τη Μ. Ανατολή Με τις ΗΠΑ υποβολέα και το Ισραήλ εκτελεστή. Όμως το έγκλημα στη Γάζα, στη “Ριβιέρα της Μ. Ανατολής”, δεν μπορεί να χρεώνεται μόνον στον Νετανιάχου.
Έγραφε η Χάνα Άρεντ στο βιβλίο της “Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ”: «Όσο για τον βαθμό στον οποίο ο κάθε εγκληματίας ήταν κοντά ή μακριά από τον δράστη του εγκλήματος, δεν έχει καμία σημασία για το μέγεθος της ατομικής του ευθύνης. Απεναντίας, γενικά ο βαθμός της ατομικής ευθύνης μεγαλώνει όσο απομακρυνόμαστε από τον άνθρωπο που χειρίζεται το εργαλείο θανάτωσης». Ο πρόεδρος Τραμπ, όπως και ο προκάτοχός του αλλά και όσα ευρωπαϊκά κράτη εξοπλίζουν το Ισραήλ ή ανέχονται τα εγκλήματά του είναι οι ηθικοί αυτουργοί των εγκλημάτων που συντελούνται εκεί
Το Ολοκαύτωμα δεν προέκυψε από το πουθενά.. Εντός της Ευρώπης ο ρατσισμός, φυλετικός και ταξικός, ήταν έντονος και έχει μακρά διαδρομή. Γιαυτό ο Αντρέ Πισό έγραφε «Ο Χίτλερ δεν επινόησε και πολλά πράγματα. Τις περισσότερες φορές, αρκούνταν να οικειοποιείται ιδέες που κυκλοφορούσαν στην ατμόσφαιρα και να τις οδηγεί στις έσχατες συνέπειές τους. Η ευθανασία και οι βαθιοί στοχασμοί γύρω “από τις ζωές που δεν αξίζουν να βιωθούν” ήταν κοινοί τόποι στην εποχή του».
Η γεμάτη αποτροπιασμό καταδίκη των ναζιστικών εγκλημάτων και των ευγονικών θεωριών που τα είχαν εμπνεύσει, εκδηλώθηκε μόνον κατόπιν εορτής, σημειώνει ο Ένζο Τραβέρσο. Ως τα τέλη του πολέμου, ο ναζιστικός ευγονισμός δεν θεωρούνταν ούτε απάνθρωπος ούτε εξωφρενικός. Η Γερμανία ήταν το εργαστήρι όπου πραγματοποιήθηκε η σύνθεση ενός συνόλου στοιχείων: εθνικισμός, ρατσισμός, αντισημιτισμός, αντιμπολσεβικισμός, αντιουμανισμός, αντιδιαφωτισμός, που υπήρχαν παντού στην Ευρώπη αλλά που αλλού δεν είχαν μπορέσει να φτάσουν στην ίδια οξύτητα ή είχαν παραμείνει ασύνδετα .
Η γενοκτονία που συντελείται στη Γάζα αποτελεί συνέχεια της ευρωπαϊκής νεωτερικότητας. Ευρωπαίοι εγκαταστάθηκαν στο Ισραήλ και διαπνέονταν από τις ίδιες ιδέες περί έθνους – κράτους. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ΗΠΑ επιδοκιμάζουν το Ισραήλ σε κάθε πράξη εξόντωσης αμάχων, στοχοποιούν κάθε αντίδραση ακόμη και ΑΕΙ με την κατηγορία του αντισημιτισμού, ενθαρρύνουν το Τελ Αβίβ σε έναν περιφερειακό πόλεμο.
Αλλά και η Ευρώπη, που επιδεικνύει τόση ευαισθησία για την Ουκρανία επιβάλλοντας σωρεία κυρώσεων κατά της Μόσχας, για την γενοκτονία στη Γάζα αρκείται να ψελλίζει διαμαρτυρίες. Το ιστορικό της παρελθόν, τη στοιχειώνει ακόμη.
Στην Παλαιστίνη η Ιστορία κύκλους κάνει: Ο Τοκβίλ, Γάλλος πολιτικός στοχαστής και ιστορικός, που επαινούσε την αριστοκρατική υπερηφάνεια των ινδιάνικων φυλών και λυπόταν για τη σφαγή τους, έγραφε ωστόσο ότι “κατοικούσαν” σ’ αυτή την ήπειρο “αλλά δεν την κατείχαν”. Ζούσαν ανάμεσα στα πλούτη του Νέου Κόσμου σαν προσωρινοί κάτοικοι, σάμπως η Πρόνοια να τους είχε δώσει μόνον την “προσωρινή τους επικαρπία”.
Ήταν εκεί, πρόσθετε ο Τοκβίλ, “απλώς περιμένοντας” να αντικατασταθούν από τους Ευρωπαίους, τους “νόμιμους ιδιοκτήτες”. Έτσι αντιμετωπίζει και ο Νετανιάχου τους Παλαιστινίους εκτελώντας το έγκλημα της μεγάλης αντικατάστασης, ως έχοντες μόνον την επικαρπία της Παλαιστίνης.
Ο Νετανιάχου και το Ισραήλ κατόρθωσαν να επισκιάσουν το Ολοκαύτωμα. Κάθε φορά που θα αναφέρεται θα υπάρχει πλέον αντίλογος, ισχυρότερος διότι θα είναι πρόσφατος και όλοι μας θα τον έχουμε βιώσει.
Μακροδημόπουλος Δημήτρης