Προτάσεις για την A’ φάση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΓΠΣ) Αλεξανδρούπολης. Θα πρέπει το νέο ΓΠΣ να αξιολογήσει τις σημαντικές ευκαιρίες για την οικονομική ανάπτυξη της Αλεξανδρούπολης.
Έχοντας μια εμπειρία σαράντα και πλέον χρόνων από την ενασχόλησή μου με τα πολεοδομικά ζητήματα των Δήμων, αλλά και από την σύνταξη του ΓΠΣ Αλεξανδρούπολης του 1988, του οποίου είχα την ευθύνη ως αρμόδιος Αντιδήμαρχος, αλλά και την επίβλεψη εκ μέρους της ΤΕΔΚ Έβρου, θα ήθελα να συμβάλλω στον προβληματισμό για τη σύνταξη του νέου ΓΠΣ.
Υπάρχει και ένα άλλο γεγονός που ενισχύει το ενδιαφέρον μου για τη μελέτη του ΓΠΣ. Η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για την σύνταξη της μελέτης, προέκυψε από την δική μου εισήγηση, ως δημοτικού συμβούλου της αντιπολίτευσης στην τετραετία 2010-2014, την οποία απεδέχθη ο σημερινός και τότε δήμαρχος Βαγγέλης Λαμπάκης.
Είχε προηγηθεί προκήρυξη του ΓΠΣ επί δημαρχίας Γιώργου Αλεξανδρή, η οποία ακυρώθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας, λόγω παρατυπιών στην ανάθεση της μελέτης.
Έτσι εδώ και τριάντα χρόνια, η Αλεξανδρούπολη λειτουργεί και αναπτύσσεται με βάση το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του 1988, το οποίο μελετήθηκε στην περίοδο 1984-1987, επί δημαρχίας Τάσου Σουλακάκη, το οποίο, όπως τονίζεται στην σημερινή μελέτη της Α’ φάσης, κατάφερε να εξασφαλίσει ένα λειτουργικό αστικό περιβάλλον απαλλαγμένο από οχλούσες λειτουργίες και επιβαρυντικές δραστηριότητες. Και θα ήταν ακόμη πιο αποτελεσματικό και διορατικό εάν Κυβέρνηση και επόμενες δημοτικές αρχές δεν είχαν ακυρώσει κρίσιμες επιλογές εκείνου του ΓΠΣ. Αναφέρω τις σημαντικότερες κατά σειρά σπουδαιότητας: Αλλαγή της χωροθέτηση Ιατρικής Σχολής εντός του ιστού της πόλης, κατάργηση του εσωτερικού συλλεκτικού δακτυλίου των οδών Παπαναστασίου- Θράκης- Ανδρονίκου και τον αποχαρακτηρισμό του χώρου των αποθηκών της ΚΥΔΕΠ από λαϊκή-δημοτική αγορά και συγκοινωνιακού κέντρου, σε οικοδομικό τετράγωνο για κατοικίες και καταστήματα.
Η σύνταξη του νέου ΓΠΣ είναι αναγκαία διότι έχουν αλλάξει δραματικά οι γεωπολιτικές. οικονομικές και παραγωγικές συνθήκες της Αλεξανδρούπολης και του περιβάλλοντός της, εσωτερικού και διεθνούς, όπως εξ άλλου το διαπιστώνει και η Α’ φάση της μελέτης.
Θα πρέπει λοιπόν το νέο ΓΠΣ να αξιολογήσει τις σημαντικές ευκαιρίες για την οικονομική ανάπτυξη της Αλεξανδρούπολης, σε συνάρτηση με τις αλλαγές που έχουν συμβεί στο φυσικό, το κοινωνικό και το τεχνολογικό περιβάλλον.
Να αναδείξει τις προκλήσεις που δημιουργεί η νέα πραγματικότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τόσο στον άμεσο όσο και στον ευρύτερο περίγυρο της Αλεξανδρούπολης, αλλά και η γειτνίασή της με μια τεράστια αγορά στα ανατολικά της.
Να ικανοποιήσει τις νέες ανάγκες των συμπολιτών μας για ποιότητα ζωής και την απαίτηση μας για μια πόλη με νέο πρόσωπο, ελκυστική, προβλεπτική, ασφαλή και αισιόδοξη.
Να εντοπίσει σημαντικά περιβαλλοντικά ζητήματα, τα οποία θα πρέπει να αναλύσει και να προβάλει τους πολιτικούς όρους αντιμετώπισης τους.
Να λάβει υπόψη του σημαντικά κοινωνικά ζητήματα που σχετίζονται με την απασχόληση και ιδιαίτερα με την εργασία των νέων.
Θα πρέπει να διαχειριστεί τις λειτουργίες της καθημερινότητας της Πόλης όπως η κυκλοφορία, η χρήση της παραλίας, η οργάνωση της αγοράς, η αποκομιδή και διαχείριση των αστικών απορριμμάτων, η συγκοινωνία και κάθε άλλη λειτουργία που συμβάλλει στην καθημερινότητα μιας πόλης που πιέζεται από τις μεταβολές που συντρέχουν με την εξέλιξη της και συμμετέχουν όμως στην προϋπόθεση οικονομικής και οικιστικής ανάπτυξης της.
Είμαστε από τους πρώτους που τονίσαμε ότι ο Δήμος της Αλεξανδρούπολης είναι ο μοναδικός στη χώρα που διαθέτει όλα τα μέσα μεταφοράς, που μπορούν να ενταχθούν σε ένα διεθνές ευρωπαϊκό δίκτυο συνδυασμένων μεταφορών. Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγει και η πρώτη φάση του ΓΠΣ.
Η Αλεξανδρούπολη έχει ένα μοναδικό προνόμιο στη Χώρα.
Είναι η Πόλη που ο Δήμος της συγκεντρώνει και μπορεί να διαχειριστεί υποδομές συνδυασμένων διευρωπαϊκών δικτύων
Εγνατία ως τμήμα οδικών διευρωπαϊκών δικτύων. Σιδηροδρομικό Σταθμό ως σταθμό διευρωπαϊκών σιδηροδρομικών δικτύων. Αεροδρόμιο ως extra Schengen Πύλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Λιμένα ως Μεσογειακό τερματικό σταθμό συνδυασμένων μεταφορών διευρωπαϊκών οδικών, σιδηροδρομικών και αεροπορικών δικτύων
Οι στρατηγικοί στόχοι στο Σχέδιο Οικονομικής Ανάπτυξης της Πόλης
Κεντρικός σκοπός είναι η στήριξη της οικονομίας της Πόλης μας, των επιχειρήσεων, των επαγγελματιών, των αγροτών όλου του παραγωγικού δυναμικού του Δήμου. Στην επιδίωξη στήριξη της οικονομίας της Πόλης ατμομηχανές της ανάπτυξης είναι ο τουρισμός, η νέα διατροφική αγροτική οικονομία και οι υπηρεσίες που μπορεί να προσφέρει η Αλεξανδρούπολη, ως κόμβος επιστημονικής έρευνας και συνδυασμένων μεταφορών και επικοινωνιών.
Για την επίτευξη αυτού του σκοπού η Αλεξανδρούπολη έχει ανάγκη από ένα εμπνευσμένο και ρεαλιστικό στρατηγικό πολιτικό σχεδιασμό για να μπορέσει να αξιοποιήσει τους θεσμικούς και χρηματοδοτικούς πόρους του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.
Πρώτη στρατηγική επιδίωξη μας είναι να προτάξουμε δράσεις που αφορούν στην αξιοποίηση της θέσης της Αλεξανδρούπολης στη Βαλκανική, στην Ευρώπη και τον Κόσμο, με ενεργοποίηση των σημαντικών υποδομών τις οποίες διαθέτει .
Η Αλεξανδρούπολη διαθέτει αυτή τη στιγμή υποδομές συνδυασμένων μεταφορών και επικοινωνιών τις οποίες διαθέτουν μόνο η Μητροπολιτική Θεσσαλονίκη και η Μητροπολιτική Περιοχή της Πρωτεύουσας. Επί πλέον συνδέεται οδικώς με το κέντρο της Ε.Ε. χωρίς να μεσολαβήσουν σύνορα τρίτων χωρών ή ταξίδι με πλοίο.
Δεύτερη στρατηγική επιδίωξη είναι η συστηματική δημιουργία περιβάλλοντος υποβοήθησης της επιχειρηματικότητας, με αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό του θεσμικού περιβάλλοντος. Ρύθμιση της αστικής ζώνης του ΟΣΕ και του Λιμένα και διασύνδεση τους με Αεροδρόμιο, Εγνατία, Σιδηρόδρομο και φυσικές και τεχνολογικές υποδομές μεταξύ τους και με τα δίκτυα της Πόλης.
Τρίτη στρατηγική επιδίωξη είναι η δημιουργία περιβάλλοντος διάχυσης πληροφοριών και γνώσεων για την καινοτομικότητα και την επιχειρηματικότητα, με τρεις παρεμβάσεις.
Δημιουργία Κέντρου ελεύθερης πρόσβασης και αναδιανομής πληροφοριών και γνώσεων για την καινοτομικότητα, την επιχειρηματικότητα, την ανταγωνιστικότητα και την εξωστρέφεια προς το παραγωγικό δυναμικό της Αλεξανδρούπολης και των οικισμών της.
Δημιουργία κέντρου στήριξης των Επιχειρήσεων, με συμβολές για: Βελτίωση της Επιχειρηματικότητας, Καινοτομικότητας, Ανταγωνιστικότητας και Εξωστρέφειας των επιχειρήσεων της ανοικτής πόλης της Αλεξανδρούπολης.
Προώθηση του Παραγωγικού Δυναμικού της Αλεξανδρούπολης στα Δίκτυα της νέας Γεωγραφίας και της νέας Οικονομίας. Δημιουργία και Υποστήριξη Δικτύων Εταιρικών Σχέσεων Καταναλωτών, Εμπόρων και Παραγωγών Διατροφικών προϊόντων της νέας Διατροφικής Αγροτικής Οικονομίας της άμεσης και ευρύτερης περιοχής της Αλεξανδρούπολης. Προώθηση προγράμματος στήριξης καινοτομιών ενεργειακού επανασχεδιασμού με γεωθερμικές εφαρμογές σε Δημοτικές και Δημόσιες εγκαταστάσεις, σε παραγωγικές μονάδες, σε οικιστικά σύνολα και αλλού για την οικονομικότητα και ανταγωνιστικότητα της λειτουργίας τους.
Καινοτομικές πολεοδομικές παρεμβάσεις στην Αγορά της Πόλης μας, ώστε να γίνει ελκυστικής επισκεψιμότητας ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα και την εξωστρέφεια της. Αναμορφωτική και ζωογόνα ανασυγκρότηση του επιχειρηματικού ιστού της πόλης με δομικές πολεοδομικές παρεμβάσεις στον αστικό ιστό, που θα επιλύουν τα ζητήματα της κυκλοφορίας, του μετώπου αναψυχής, του πυρήνα του ιστορικού κέντρου και του νέου προσώπου των κεντρικών λειτουργιών της πόλης (λιμάνι, σταθμός ΚΤΕΛ, αεροδρόμιο, τράπεζες, δημόσια και ιδιωτική διοίκηση).
Τέταρτη στρατηγική επιδίωξη είναι η τουριστική ανάπτυξη η οποία αποκτά συγκεκριμένο περιεχόμενο με την αξιοποίηση του ξενοδοχειακού δυναμικού της Πόλης (συνεδριακός τουρισμός, τουρισμός προορισμού και περιηγήσεων) και την αξιοποίηση του κόμβου των συνδυασμένων θαλάσσιων, οδικών, σιδηροδρομικών και αεροπορικών συγκοινωνιών.
Η πολιτιστική διαδρομή της Via Egnatia που πρότεινε και επεξεργάστηκε ο γράφων για λογαριασμό της κίνησης πολιτών «Διάζωμα» και εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ με 77 εκατ. ευρώ ως ολοκληρωμένη χωρική επένδυση τουρισμού, θα συνδέσει το τεράστιο πολιτιστικό απόθεμα της περιοχής με τον τουρισμό, την τοπική οικονομία και την παραγωγή ( Λεπτομέρειες της ΟΧΕ: https://www.eydamth.gr/lib/articles/newsite/ArticleID_677/OXE_Egnatia_final.pdf).
Πέμπτη στρατηγική επιδίωξη είναι ο προγραμματισμός και σχεδιασμός πεδίων αποδεικτικών επιχειρηματικών πρωτοβουλιών (πιλοτικές εφαρμογές). Για την ανάπτυξη αυτών των πιλοτικών εφαρμογών. Στον ενεργειακό τομέα (Γεωθερμία, παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας). Στον αγροτικό τομέα (Θερμοκηπιακές καλλιέργειες με άντληση θερμότητας από τη γη). Στο εμπόριο. Αλυσίδες επώνυμων προϊόντων μέσα στο εμπορικό δίκτυο της πόλης, με προοπτική τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης.
Έκτη στρατηγική επιδίωξη είναι οι δράσεις για την αειφόρο και βιώσιμη διαχείριση του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, (π.χ. ΔΕΛΤΑ του Έβρου), για τη διασφάλιση της ποιότητας ζωής στην Πόλη με φροντίδα στην υγεία, τη δημόσια υγεία και υγιεινή.
Ειδικά για το ΔΕΛΤΑ πρέπει να αντιμετωπισθεί ο αυθαίρετος οικισμός της αυστηρά προστατευόμενης ζώνης του, από 300 κυνηγετικά και αλιευτικά καταφύγια, και η γενικότερη υποβάθμιση αυτού του πολύτιμου υγροβιότοπου για το οικοσύστημα, αλλά και για τον οικολογικό και ερευνητικό τουρισμό.
Σημαντική είναι επίσης η δημιουργία μηχανισμού διαχείρισης των κρίσεων από ακραία φαινόμενα (σεισμοί, πλημμύρες κλπ)
Όλα τα παραπάνω αποτελούν κρίσιμες επιλογές που θα πρέπει να τεθούν υπόψη των μελετητών, ώστε να τα συμπεριλάβουν στην ανάλυσή τους, στην εξειδίκευση των προτάσεων και στην χωροταξική και πολεοδομική τους έκφραση και παραμετροποίηση. Με απλά λόγια, το ΓΠΣ θα πρέπει να εξυπηρετεί αυτούς τους στρατηγικούς στόχους που θα καθορίσουν την μορφή και την ζωή της Αλεξανδρούπολης για τα επόμενα είκοσι-τριάντα χρόνια.
Η θέση της Αλεξανδρούπολης στη νέα γεωγραφία είναι προνομιακή γιατί συγκεντρώνει σημαντικές υποδομές ανάπτυξης, κόμβου διεθνών δικτύων. Οι υποδομές όμως δεν αρκούν. Είναι αναγκαίες αλλά όχι ικανές για να φέρουν την ανάπτυξη. Αυτό που χρειάζεται η Πόλη είναι να κατανοήσει και να υποστηρίξει ή και να δημιουργήσει δίκτυα της νέας οικονομίας. Μια τεράστια αγορά 20 εκατομμυρίων βρίσκεται σε απόσταση μόνο 300 χιλιομέτρων ανατολικά της. Δυο χώρες της Ε.Ε. βρίσκονται σε μικρή απόσταση στα βόρεια σύνορά μας.
Ο Δήμος οφείλει , με βάση το νέο ΓΠΣ, να οργανώσει τις δυνάμεις της Πόλης, ώστε η Αλεξανδρούπολη, να βρει τη δύναμη και τη δημιουργικότητά της και να ενταχθεί στα δίκτυα που καθορίζουν τις αλλαγές, δημιουργούν οικονομίες κλίμακας και παράγουν πλούτο για την πόλη, εισοδήματα για τους εργαζόμενους και κοινωνικές υπηρεσίες για τους κατοίκους . Να προβάλλει ως Πόλη της Καινοτομίας και του Πολιτισμού και να λειτουργεί ως νέο Ελληνικό, Μεσογειακό Περιφερειακό Κέντρο της Ευρώπης στην Ανατολή.
Φυσικά θα παρακολουθούμε και θα παρεμβαίνουμε στην εξέλιξη της μελέτης σε όλες τις φάσεις της, οι οποίες θα πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο διαλόγου και διαβούλευσης των πολιτών, όλων των συλλογικών φορέων της πόλης και των επιστημονικών οργανώσεων των χωροτακτών, των αρχιτεκτόνων και των μηχανικών , καθώς και του Τεχνικού Επιμελητηρίου. Πρόκειται για το σημαντικότερο έργο για ένα Δήμο και η ευθύνη του δημοτικού συμβουλίου για την τήρηση ουσιαστικών συμμετοχικών διαδικασιών, είναι μεγάλη.