– Έρχονται αυξήσεις έως 30%
Το 2023, όταν ο Ινάσιο Λούλα Ντα Σίλβα έπαιρνε τα ηνία της Βραζιλίας από τον Ζάιχ Μπολσονάρου, γνώριζε ότι πέραν όλων των άλλων προβλημάτων που άφησε ο εθνικιστής προκάτοχός του, είχε να αντιμετωπίσει και την καυτή πατάτα των περιβαλλοντικών ζητημάτων που δημιούργησε η εκτεταμένη υλοτόμηση του δάσους του Αμαζονίου.
Οι απώλειες δέντρων δεν ήρθαν χωρίς συνέπειες, αφού το κλίμα της αχανούς χώρας επηρεάστηκε, στερώντας την πολύτιμη υγρασία που έχει ανάγκη το δεύτερο δημοφιλέστερο εξαγωγικό προϊόν της χώρας: ο καφές. Οι βραζιλιάνικες φυτείες είχαν περάσει ήδη μία κρίση το 2021, όταν ο παγετός έφερε κύμα ανατιμήσεων στην παγκόσμια αγορά, μιας και η σοδειά ήταν μικρότερη.
Με τον πληθωρισμό να συνεχίζει σε παγκόσμιο επίπεδο το ράλι του, ο καφές δείχνει πια να καλπάζει ανεξέλεγκτα. Ο λόγος δεν είναι μόνο η κλιματική αλλαγή. Ένα κοκτέιλ παραγόντων δείχνει να έχει δημιουργήσει την τέλεια καταιγίδα ανατιμήσεων σε παγκόσμιο επίπεδο, κάτι που ουσιαστικά κάνει τον καφέ με σταθερά βήματα είδος πολυτελείας.
Μειωμένη παραγωγή, εκτόξευση τιμών
Την ίδια ώρα διεθνείς αναλυτές εκφράζουν ανησυχίες για την επόμενη σοδειά στην κορυφαία παραγωγό καφέ, αφού μακροπρόθεσμα προβλέπονται βροχοπτώσεις κάτω του μέσου όρου.
Οι συγκεκριμένες συνθήκες φαίνεται πως θα μειώσουν τη συγκομιδή της περιόδου 2025/26, η οποία αναμένεται κρατήσει ψηλά τις τιμές παρά τις ευνοϊκές καιρικές συνθήκες που ακολούθησαν το 2024.
Το ράλι των τιμών του καφέ τους τελευταίους μήνες
Η έκθεση του βραζιλιάνικου τραπεζικού ομίλου Itaú BBA, προβλέπει μια δύσκολη περίοδο για την ποικιλία Arabica το 2025 και το 2026, που θα οδηγήσει σε νέο ράλι τιμών. Τα τελευταία στοιχεία έδειξαν ότι οι εξαγωγές πράσινου καφέ της Βραζιλίας τον Δεκέμβριο του 2024 μειώθηκαν κατά 17,1% σε ετήσια βάση σε 201.908 τόνους.
Είναι χαρακτηριστικό πως το 2024, οι τιμές του καφέ αυξήθηκαν κατά 70%, ενώ το μπαράζ αυξήσεων δεν φαίνεται να έχει τέλος με το εναλλασσόμενο σκηνικό ξηρασίας και υπερβολικής βροχόπτωσης στις μεγάλες καφεπαραγωγούς χώρες. Οι διεθνείς αναλυτές κάνουν λόγο για παράγοντες που κάνουν ακόμα πιο σύνθετο το πρόβλημα, όπως η περαιτέρω ισχυροποίηση του δολαρίου με την επάνοδο Τραμπ στον Λευκό Οίκο, η κρίση της Ερυθράς Θάλασσας και οι κανονισμοί της ΕΕ για την αποψίλωση των δασών, σημειώνοντας το υψηλότερο επίπεδο από το 1977.
Κλιματική αλλαγή και Ασία
Το γαϊτανάκι των αυξήσεων φάνηκε από τα προβλήματα που καταγράφηκαν στη δεύτερη καφεπαραγωγό χώρα του κόσμου, το Βιετνάμ. Οι ξηρασίες στη χώρα της ΝΑ Ασίας έφεραν τα πρώτα κακά μαντάτα, αναφορικά με τη μείωση της παραγωγής Robusta, που είναι και η βασική ποικιλία καφέ που βγαίνει από τις εκεί φυτείες.
Τη σκυτάλη πήρε ωστόσο μέσα στο 2024 και η Βραζιλία, η μεγαλύτερη παραγωγός ποικιλίας Arabica που χτυπήθηκε και από παγετό αλλά και από ξηρασία.
Οι σοδειές αρχικά πάγωσαν με μια ψυχρή αέρια μάζα που χτύπησε τις φυτείες, ενώ λίγο καιρό μετά η σοδειά επηρεάστηκε από την παρατεταμένη ξηρασία.
Με την κατάσταση να θυμίζει εποχές 2021, ένας δεύτερος παράγοντας που έχει οδηγήσει στην εκτόξευση τιμών του καφέ είναι η Ασία.
«Οι ασιατικές χώρες που κατανάλωναν παραδοσιακά τσάι τις περασμένες δεκαετίες έχουν περάσει σταδιακά σε μαζική κατανάλωση καφέ, με κυριότερες αγορές τις δύο πολυπληθέστερες χώρες του κόσμου, την Ινδία και την Κίνα», αναφέρει στη Voria.gr ο εισαγωγέας και έμπορος καφέ από τη Θεσσαλονίκη Βαλάντης Λαμπριανίδης.
Η νέα αυτή συνθήκη έχει οδηγήσει τις ασιατικές χώρες να προβαίνουν σε αγορά τεράστιων ποσοτήτων καφέ προκειμένου να καλύψουν τη ζήτηση. Η Βραζιλία προσπαθώντας να καλύψει τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες δημιουργεί κενά στις υπόλοιπες αγορές, όπως στην Ευρώπη.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ένας εκ των κολοσσών του καφέ στην Κίνα, η Luckin Coffee Inc με 22.000 καταστήματα στην ασιατική χώρα, που προέβη στην αγορά τεράστιων ποσοτήτων καφέ από βραζιλιάνικους συνεταιρισμούς παραγωγών καφέ, αξίας 6 δις δολαρίων, δημιουργώντας ένα τεράστιο έλλειμμα στην υπόλοιπη αγορά.
«Αυτό που μένει είναι λίγο, κάτι που σημαίνει ότι πάμε στη διαδικασία της δημοπράτησης, με αποτέλεσμα να ξεφύγει η ανατίμηση», σημειώνει ο κ.Λαμπριανίδης, που λέει μάλιστα πως με τις νέες συνθήκες «είναι δύσκολο να δούμε φως στο τούνελ, Μπορεί στο τέλος Ιανουαρίου να υπάρξει νέα ανατίμηση, ίσως και τον Φεβρουάριο. Ουδείς γνωρίζει πού μπορεί να φτάσει».
Ο τρίτος παράγοντας που έχει οδηγήσει σε αυξήσεις είναι οι τιμές στα μεταφορικά. Το κοντέινερ που κόστιζε περίπου 1.800 ευρώ έχει φτάσει πλέον σε αξία που ξεπερνά τις 7.000 ευρώ.
Την ίδια ώρα η νέα κατάσταση στην Υεμένη με τους αντάρτες Χούθι, που έχουν αυξήσει σε μεγάλο βαθμό τις επιθέσεις σε εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα οδηγεί σε νέα δεδομένα την εμπορική ναυσιπλοΐα.
Τα πλοία έχουν αλλάξει τα δρομολόγιά τους ώστε να μπορέσουν να προσεγγίσουν την Ευρώπη, αυξάνοντας τον χρόνο άφιξης έως και δύο μήνες επιπλέον. «Όταν με αυτές τις συνθήκες η πρώτη ύλη αυξάνεται 11% μέσα σε μόλις ένα δίμηνο, αυτό σημαίνει μοιραία και αύξηση στη λιανική και ως εκ τούτου στον καφέ που αγοράζει ο καταναλωτής», τονίζει ο κ. Λαμπριανίδης.
Σημειώνεται ότι η ποικιλία Arabica αντιπροσωπεύει το 75% της παγκόσμιας παραγωγής και καλλιεργείται κυρίως στη Βραζιλία (40% της συνολικής παγκόσμιας προσφοράς) και στην Κολομβία. Η Robusta αντιπροσωπεύει το υπόλοιπο 25% και παράγεται κυρίως στο Βιετνάμ (15% της παγκόσμιας προσφοράς) και στην Ινδονησία.
Οι υπόλοιποι μεγάλοι εξαγωγείς καφέ είναι το Περού, η Ινδία, η Ουγκάντα, η Αιθιοπία, το Μεξικό και η Ακτή Ελεφαντοστού. Η ποικιλία Robusta θεωρείται δημοφιλέστερη στην Ευρώπη ενώ η Arabica είναι δημοφιλέστερη στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Τις επόμενες μέρες οι αυξήσεις στα ράφια
Οι μεγάλες εισαγωγικές εταιρείες καφέ στην Ευρώπη έχουν ήδη προχωρήσει σε ανατιμήσεις τις οποίες πρόκειται να δούμε τις επόμενες ημέρες στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Οι εκτιμήσεις κάνουν για αυξήσεις που θα ξεκινούν από τις απλές ποικιλίες ευρείας κατανάλωσης στο 10-15% και σε ορισμένες premium ποικιλίες οι ανατιμήσεις μπορεί να φτάσουν στο 25% και 30%
«Οι καταναλωτές θα δουν τις αυξημένες τιμές του καφέ στο ράφι στο τέλος του Ιανουαρίου, ίσως και στις αρχές του Φεβρουαρίου», αναφέρει στη Voria.gr ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Καφέ Τάσος Γιάγκογλου.
Ουσιαστικά πρόκειται για την πρώτη μεγάλη ανατίμηση στο καφέ μετά τον Σεπτέμβριο του 2022. Από εκεί και πέρα οι αυξημένες τιμές χονδρικής πολλές φορές απορροφούνταν από το χονδρεμπόριο, όμως στην παρούσα φάση είναι αδύνατο να γίνει κάτι τέτοιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι προβλέψεις του 2023 έκαναν λόγο για πτώση των τιμών το 2024, ωστόσο συνέβη το ακριβώς αντίθετο.
«Το ελλειμματικό ισοζύγιο δημιουργεί μια δύσκολη κατάσταση, τόσο για τους εισαγωγείς και τους εμπόρους, όσο και στον καταναλωτή», σχολιάζει ο πρόεδρος της ΕΕΚ.
voria.gr