Μάνος Χατζιδάκις «Ο θάνατος μέσα από την τέχνη»

Ζούμε μέσα σ’ ένα όνειρο έλεγε ο Καλντερόν (Ισπανός θεατρικός συγγραφέας και ποιητής, γεννημένος στη Μαδρίτη το 1600 μ.Χ.) και μάλλον είχε δίκιο. Το «βαλς των χαμένων ονείρων» του Μάνου Χατζιδάκι μας υπενθυμίζει κάθε φορά που το ακούμε πως η ζωή δεν είναι παρά ένα όνειρο.

Τα παιδικά μας χρόνια, όπως μας παραπέμπει και ο τίτλος της μουσικής σύνθεσης «χαμένα όνειρα». Χαμένα όνειρα, που μόνο ένας μεγάλος συνθέτης όπως ο Μάνος Χατζιδάκις μπορεί να τα μετατρέψει σ’ ένα υπέροχο ερωτικό βαλς για μελλοθάνατους.

Ο Χατζιδάκις γνωρίζει πολύ καλά ότι το τέλος για όλα τα πράγματα είναι αναπόφευκτο. Πεθαίνουμε την κάθε στιγμή, κάθε νέα σκέψη που γεννιέται μέσα μας έχει διαγράψει ό,τι παλιό κυοφορούσαμε πριν. Όμως όταν κανείς ξέρει να πεθαίνει, ξέρει και να ζει. Η ίδια η φύση μας διδάσκει την τέχνη του θανάτου. Κάθε φθινόπωρο τα φύλλα των δέντρων ξεραίνονται, πεθαίνουν, μα ξέρουν να πέφτουν με τέχνη στην γη, χορεύοντας βαλς με τον άνεμο. Το σανταλόξυλο που παράγεται από τον κορμό του δέντρου το οποίο ευδοκιμεί στην Ινδία, με κάθε χτύπημα του τσεκουριού στον κορμό του, μας προσφέρει την πιο δυνατή μυρωδιά του.

Ο Μάνος Χατζιδάκις ξέρει λοιπόν πως ακόμη και τα πιο δυσάρεστα γεγονότα λειαίνονται από το δοξάρι του χρόνου. Μετατρέποντας τον πόνο, αλλά και τη χαρά σε γλυκιά θλίψη και αργότερα μία βαθιά νοσταλγία ή λυρικότητα για τους πολύ ευαίσθητους ποιητές, για τα χρόνια που ζήσαμε, μας κάνει άλλοτε να κλαίμε και άλλοτε να γελάμε μέχρι ν’ αγγίξουμε το άπειρο.

Ίσως όμως πίσω απ’ όλα αυτά να κρύβεται το παράπονο μιας χαμένης αθωότητας. Μιας αθωότητας που δεν προλάβαμε να ζήσουμε και που χάθηκε κάπου ανάμεσα στα πολλά πρέπει της ζωής μας. Κάπου ανάμεσα στο βάρος της εκπαίδευσης και της αληθινής παίδευσης της ψυχής, όπως θα έλεγε ο Πλάτων, της αδιάφορης συνήθειας και της πραγματικής βούλησης του παρόντος για αλλαγή, της πληκτικής επανάληψης της βιοπάλης και την χαρά της δημιουργίας.

Εξάλλου πάντα ο Μάνος Χατζιδάκις αντιμετώπιζε τον κόσμο με μία παιδική απορία. Μας λέει σ’ ένα αυτοαναφορικό του σχόλιο «σαν άνοιξα τα μάτια μου είδα με απορία πολύ κόσμο να περιμένει την εμφάνισή μου, το ίδιο συνέχισα κι αργότερα να απορώ όταν με περίμεναν κάπου καθυστερημένα να φανώ».

Ζούμε και κάθε μας βήμα είναι μία κατάφαση για ζωή και όμως, πόσες φορές δε χάσαμε τον ορίζοντα απ’ τα μάτια μας; Πόσες φορές προσέξαμε, με την λεπτομέρεια ενός παιδιού που προσέχει τα παιχνίδια του όταν σωριάζονται στο πάτωμα, την Δύση του ήλιου ή τα χρώματα από το φως της αυγής και συνάμα την αίσθηση της απορίας που γεννά αυτή η ομορφιά μέσα μας; Ωστόσο ο ήλιος συνεχίζει να πεθαίνει και ν’ ανατέλλει για να μένει πάντα νέος για μας. Μέσα από τον θάνατό του συνεχίζει να ζει, και να ζούμε και εμείς μαζί του. Να επιτελεί το έργο για το οποίο έχει ταχθεί από την ανάγκη.

Δεν λυπάμαι λοιπόν για τη χαμένη νιότη μου, ούτε για τα χαμένα μου όνειρα, μόνο για ένα λυπάμαι. Γιατί όπως είχε πει ο σπουδαίος Ναζίμ Χικμέτ:

«Τις πιο όμορφες μέρες μας δεν τις ζήσαμε ακόμα…
Κι αχ ό,τι πιο όμορφο θα θελα να σου πω
δὲ στο πα ακόμα.»

0 Σχόλιο

Αφήστε ένα σχόλιο

Δικαιούχος ονόματος τομέα (domain name)
Ε. ΛΑΣΚΑΡΑΚΗΣ ΚΑΙ ΣΙΑ ΕΕ
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΓΝΩΜΗ
ΑΦΜ: 082164919
ΔΟΥ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ

Ιδιοκτήτης: Λασκαράκης Εμμανουήλ
Νόμιμος εκπρόσωπος: Λασκαράκης Εμμανουήλ
Διευθυντής: Λασκαράκης Εμμανουήλ
Διευθυντής σύνταξης: Γιώργος Πανταζίδης
Διαχειριστής: Λασκαράκης Εμμανουήλ

Η ΓΝΩΜΗ - Καθημερινή Εφημερίδα της Θράκης

Τέρμα Αγίου Δημητρίου, Αλεξανδρούπολη

Τηλ 25510 24222, 29888

Fax : 25510 80606

email :  gnomi@gnomionline.gr

              Μέλος του