της Γιώτας Αγαπητού
Ο Ηλίας ένιωθε πως δαίμονες είχαν στοιχειώσει το σπίτι και την οικογένειά του και δεν τον άφηναν να ησυχάσει, μιας και τα προβλήματά τους δεν είχαν τελειωμό. Ο μόνος άνθρωπος που θα μπορούσε να στηριχθεί και πάλι επάνω του ήταν η Χαρίκλεια. Πού να ξερε ο δόλιος παρόλα αυτά πως η ροπή της κόρης του προς τη θρησκεία θα επηρέαζε ακόμα και το μέλλον των επόμενων γενεών. Η μετέπειτα γέννηση τόσων αγοριών για την οικογένεια θα γινόταν ευλογία και κατάρα, καθώς, όπως έδειξε η ζωή, αφοσιώθηκαν ψυχή τε και σώματι σ’ ένα αιώνιο ψέμα, ακολουθώντας την ίδια πορεία που είχε διαγράψει η Γεωργία για το παιδί της. Μη βιάζεστε όμως, όλα με τη σειρά τους, μιας κι έλαχε σε μένα, που ήμουν το μοναδικό κορίτσι το οποίο ήρθε στον κόσμο μετά από κείνη, παίρνοντας τ’ όνομά της, να διηγηθώ από την αρχή ως το τέλος την ιστορία της φαμίλιας μου.
Πολλές φορές ένιωθα την αύρα της να με κατακλύζει και να αισθάνομαι πως μ’ αγγίζει σαν αερικό. Θεωρώ πως δική της ήταν η απόφαση να καταγράψω αυτή την ιστορία, που αφορά όχι μόνο εκείνη, αλλά και των υπόλοιπων γενεών. Όταν τα διηγούμαι πιστεύω ότι κατά ένα περίεργο τρόπο καθοδηγεί το χέρι μου, λες και θέλει να έχει τον απόλυτο έλεγχο των όσων εξιστορώ. Το πώς θα σας το πω στη συνέχεια. Προς το παρόν συνεχίζω την αφήγησή μου όπως τη θυμάμαι.
Ο Ηλίας πήγε για ύπνο πλημμυρισμένος με ανάμικτα συναισθήματα. Επιτέλους και πάλι στο ζευγάρι είχε αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη, καθώς μοιράστηκαν μεταξύ τους τα όσα συνέβησαν τον τελευταίο καιρό. Παρόλα αυτά δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτε άλλο από το να παρακολουθούν τις εξελίξεις. Η Χαρίκλεια είχε συνεχώς από κοντά τη Γεωργία, προσπαθώντας να μην διαπληκτίζεται μαζί της, αν κι αυτό ήταν πολύ δύσκολο. Ο άντρας της πάλευε με τους υπόλοιπους κατοίκους να συγκεντρώσει πληροφορίες για τα παλικάρια του χωριού που δεν είχαν γυρίσει ακόμα πίσω. Ωστόσο η μοίρα για κάποιους ήταν σκληρή. Οικογένειες που είχαν μάθει για τον θάνατο των γιων τους, αν και δεν είχαν τ’ άψυχα κορμιά τους για να τα θάψουν όπως αρμόζει στους νεκρούς, άνοιγαν κενοτάφια, τοποθετώντας επάνω τους ένα ξύλινο σταυρό με σκαλισμένο τ’ όνομα και την ημερομηνία γέννησης του παιδιού τους. Όταν τα σκέφτομαι όλα αυτά έρχονται εικόνες στο νου μου που θυμίζουν σκηνικό αρχαίας τραγωδίας. Γυναίκες μαυροφορεμένες, με λιτά τα μακριά τους μαλλιά, θρηνούσαν ακολουθώντας τα φέρετρα των δικών τους. Φέρετρα τα οποία κουβαλούσαν άνδρες σκυφτοί, φορώντας μαύρα πουκάμισα κι έχοντας στο λαιμό τους ένα σκούρο μαντίλι. Εντούτοις πιστεύω ότι πενθούσαν όχι μόνο για τα νιάτα που χάθηκαν από χέρι εχθρού, αλλά και γιατί προαισθάνονταν ότι αυτός ο τόπος όσοι κι αν θυσιάζονταν θα βρισκόταν στο τέλος πάντα κάποιοι που θα τον εκμεταλλεύονται.
Στεναχωριέμαι με όλα αυτά, γιατί μου ξυπνούν μνήμες από τα καραβάνια των προσφύγων που ξεσπιτώθηκαν και ήρθαν το 1922 από τη Μικρά Ασία, έχοντας χάσει ολόκληρη τη ζωή τους. Συνήθως στην ηλικία μου το μυαλό παίζει περίεργα παιχνίδια, γι’ αυτό και χωρίς να το επιδιώκω θυμάμαι πράγματα και γεγονότα τα οποία θα σας εξιστορήσω στη συνέχεια. Το μόνο που μπορώ να σας πω με βεβαιότητα είναι πως ποτέ δε δόθηκα σε Τούρκο όσα χρήματα κι αν μου προσέφερε. Θεωρούσα προσβολή προς τους προγόνους μου να πλαγιάσω μ’ έναν από δαύτους, γιατί έκαναν πολύ κακό στην οικογένειά μου. Αν όμως λόγω ανωτέρας βίας αναγκαζόμουν να καταπατήσω τον όρκο που είχα δώσει στην Γεωργία θα τον σκότωνα με τα ίδια μου τα χέρια και πιστέψτε με δε θα το μάθαινε και κανένας.
Παρόλα αυτά θα πρέπει να προχωρήσω παρακάτω, αφήνοντας στην άκρη τους συναισθηματισμούς. Όπως καταλαβαίνετε λοιπόν σε όλη την περιοχή της Μακεδονίας υπήρχε μία έντονη αναστάτωση, αλλά κι απογοήτευση, καθώς η προσπάθεια του Εμμανουήλ Παπά να ελευθερώσει την περιοχή δεν ευόδωσε. Σύντομα όμως θα έφταναν ακόμα πιο δυσάρεστα μαντάτα. Ο σπουδαίος αυτός άντρας, που έδωσε τα πάντα για την πατρίδα χωρίς να ζητήσει τίποτα, έλαχε να πεθάνει πικραμένος στο τελευταίο του ταξίδι προς την Ύδρα, επάνω στο μπρίκι «Καλομοίρα», το οποίο ανήκε στον γενναίο αγωνιστή Χατζή Αντώνη Βισβίζη από την Αίνο της Ανατολικής Θράκης. Ο καπετάνιος ήταν παντρεμένος με την Δόμνα και είχαν την τύχη, μα και την ατυχία, λόγω των καταστάσεων, να ζήσουν μια μεγάλη ιστορία αγάπης, σαν και κείνες που βλέπουν στα όνειρά τους τα ρομαντικά κοριτσόπουλα. Όμως δυστυχώς είχε δραματικό τέλος.
Οι μήνες κυλούσαν γρήγορα. Τα νέα που κατέφταναν από τη Ρούμελη και τον Μοριά ήταν ενθαρρυντικά. Οι γενναίοι οπλαρχηγοί είχαν κατατροπώσει τον εχθρό, κάνοντας την περιοχή της Βόρειας Ελλάδας να ελπίζει ότι σύντομα κόντευε και η δικιά της απελευθέρωση. Ενώ συνέβαιναν όλα αυτά, η Χαρίκλεια με τον Ηλία εξακολουθούσαν να παλεύουν ώστε να λύσουν τα δικά τους προβλήματα. Η μοίρα του Διαμαντή συνέχιζε να τους απασχολεί. Εντούτοις αυτό που τους στεναχωρούσε ήταν η Γεωργία, που χανόταν μέρα με τη μέρα στα γκρίζα μονοπάτια της θρησκείας και των δεισιδαιμονιών της. Όσες φορές κι αν προσπάθησε η μάνα της να την πλησιάσει, θέλοντας να πάει μαζί της στο μοναστήρι, εκείνη αντιδρούσε έντονα, με αποτέλεσμα να λογομαχούν. Η ηλικιωμένη γυναίκα διαισθάνονταν ότι η κόρη της ετοιμάζονταν σύντομα να εγκαταλείψει τα εγκόσμια και να γίνει μοναχή. Αυτή η σκέψη την τρέλαινε. Ήδη είχε χάσει τρία παιδιά για διαφορετικούς λόγους. Δεν άντεχε να χάσει και την μονάκριβη κόρη της, η οποία για πρώτη φορά είχε απομακρυνθεί τόσο πολύ από τους γονείς της, μιας κι ένιωθε πως δεν την καταλαβαίνουν.
Είχε μπει για τα καλά το φθινόπωρο. Εκείνο το καλοκαίρι κύλησε τόσο γρήγορα που κανένας δεν το πήρε χαμπάρι. Αν και τα νέα που κατέφταναν στο χωριό από τις επαναστατημένες περιοχές ερχόταν με καθυστέρηση αρκετών ημερών, οι άνθρωποι συνέχισαν να πορεύονται στους ρυθμούς της καθημερινότητας. Όσα παλικάρια δεν είχαν ακολουθήσει τον Εμμανουήλ Παπά κατέβηκαν προς τη Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο για να πολεμήσουν στο πλευρό των σπουδαίων οπλαρχηγών, κάνοντας περήφανους τούς δικούς τους.
Ένα βροχερό Σάββατο του Οκτώβρη η Γεωργία ετοιμάστηκε για μία ακόμα φορά να πάει στο μοναστήρι. Παρά τις αντιδράσεις των δικών της πολλά βράδια έμενε εκεί. Τώρα όμως τα πράγματα ήταν διαφορετικά, μιας και φαινόταν πως κάτι ετοίμαζε. Ο Ηλίας είχε πάει και πάλι στον καφενέ, ενώ η Χαρίκλεια συγύριζε από νωρίς το σπίτι. Παρόλο που το μωρό είχε ξεπεταχτεί, δεν είχε περάσει καν από το μυαλό τους ότι όσο κι αν δεν συμφωνούσαν θα έπρεπε κάποια στιγμή να βαφτιστεί…