Εδώ και χρόνια υποστηρίζω ότι η μετακίνηση του ΚΤΕΛ θα πρέπει να συνδεθεί με το γεωστρατηγικό ρόλο της Αλεξανδρούπολης και του λιμανιού της και για την μετατροπή της σε ένα μεγάλο διαμετακομιστικό και συγκοινωνιακό κόμβο.
Του Γιάννη Λασκαράκη
Παρευρέθηκα στο πρόσφατο δημοτικό συμβούλιο με θέμα την έγκριση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΓΠΣ). Η ενδιαφέρουσα συζήτηση για το κρίσιμο αυτό θέμα επικεντρώθηκε- σωστά- και στην χωροθέτηση του ΚΤΕΛ Έβρου με σκοπό την απομάκρυνσή του από το κέντρο της πόλης. Ο Πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου είχε την ευγένεια να μου δώσει το λόγο για να διατυπώσω για πολλοστή φορά την άποψή μου. Εδώ και χρόνια υποστηρίζω ότι η μετακίνηση του ΚΤΕΛ θα πρέπει να συνδεθεί με το γεωστρατηγικό ρόλο της Αλεξανδρούπολης και του λιμανιού της και για την μετατροπή της σε ένα μεγάλο διαμετακομιστικό και συγκοινωνιακό κόμβο.
Σε αυτή τη κρίσιμη συγκυρία που όλος ο κόσμος μιλάει για την Αλεξανδρούπολη, έχουμε στη διάθεσή μας μια ευκαιρία, που αν την αξιοποιήσουμε, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα σπουδαίο κόμβο διεθνών μεταφορών και να ενταχθούμε με προνομιακή θέση στο παγκόσμιο σύστημα logistics , ως ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Μεσογείου με μια τεράστια ευρωπαϊκή ενδοχώρα από τα Βαλκάνια, μέχρι τον Εύξεινο Πόντο και τη Βαλτική θάλασσα. Να γίνουμε δηλαδή τα Δαρδανέλλια της στεριάς.
Με βάση αυτήν την προοπτική είναι απαραίτητη η δημιουργία ενός σύνθετου διεθνούς τερματικού σταθμού , όπου θα καταλήγουν όλα τα εγχώρια και διεθνή μέσα μεταφοράς, στο ανατολικό τμήμα της πόλης, στην αφετηρία της ανατολικής περιφερειακής οδού που θα συνδέει το λιμάνι με την Εγνατία και τη ΒΙ.ΠΕ. Το τρένο, το ΚΤΕΛ, το λιμάνι, το αστικό ΚΤΕΛ και τα ταξί, σε σύνδεση με το αεροδρόμιο, θα δημιουργήσουν έναν δυναμικό πόλο ανάπτυξης που θα προσελκύσει υπηρεσίες εμπορίου, ξενοδοχείων , εστίασης, καταστημάτων, τραπεζών, μεταφορών, στάθμευσης, διαφήμισης κλπ, δημιουργώντας εκατοντάδες νέες θέσεις εργασίας. Ταυτόχρονα θα διευκολύνει τους επιβάτες για την μετάβασή τους στον τελικό προορισμό τους ή στο σπίτι τους, με κάποιο άλλο μέσο.
Αυτή η προοπτική δεν είναι κάποια φαντασία ονειροπόλων. Αποτελεί χειροπιαστή πραγματικότητα σε όλες τις σημαντικές πόλεις της Ευρώπης. Ένας ορθολογιστής τεχνικός και οικονομικός σύμβουλος του ΚΤΕΛ θα συμβούλευε στους μετόχους του να μη χάσουν αυτή την ευκαιρία, να μετέχουν δηλαδή στην κοσμογονία που αναμένεται να λάβει χώρα στην πόλη μας. Να εκμεταλλευτούν τον κεντρικό ρόλο τους στις μεταφορές επιβατών με την άσκηση παράπλευρων δράσεων σε πολύ αποδοτικούς τομείς, εντός του χώρου του τερματικού σταθμού. Όσο για το ακίνητό τους στην δυτική τουριστική περιοχή θα τους πρότεινε αρκετούς τρόπος για πιο αποδοτική εκμετάλλευση.
Η δημοτική αρχή , η Περιφέρεια και η Κυβέρνηση θα πρέπει να σχεδιάσουν την Αλεξανδρούπολη του μέλλοντος και να προβλέψουν όλα τα έργα αστικής υποδομής και τις δράσεις που απαιτούνται, ώστε η πόλη να υποδεχθεί χωρίς προβλήματα τις νέες λειτουργίες, τις συγκοινωνιακές ανάγκες και την μεγάλη αύξηση του πληθυσμού της στα επόμενα χρόνια. Χρειαζόμαστε ένα master plan, ένα σχέδιο ολιστικής αστικής ανάπτυξης.
Και να μην ξεχνάμε ότι τώρα ό,τι και να ζητήσουμε από την Κυβέρνηση και από τις Βρυξέλλες θα το πετύχουμε, αρκεί να είναι επιστημονικά και αναπτυξιακά τεκμηριωμένο και να εντάσσεται στις γεωστρατηγικές προοπτικές της πόλης. Διότι η Αλεξανδρούπολη αποτελεί μια πολύτιμη πραγματικότητα για την Περιφέρεια και για ολόκληρη τη χώρα. Αλλά και για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και φυσικά πρέπει να ζητήσουμε μέτρα για την προστασία του ιστορικού περιβάλλοντος, και την ανάδειξη και διαφύλαξη των κτηρίων του παλιού Γαλλικού σταθμού. Θα μπορούσαν, με μια κατάλληλη αρχιτεκτονική μελέτη, να αποτελέσουν ενεργό τμήμα των δραστηριοτήτων του Τερματικού Σταθμού, διασφαλίζοντας έτσι την διαχρονική ύπαρξη και συντήρησή τους, με την ένταξή τους στη ζωή της πόλης.
Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο θα τα θεσμοθετήσει όλα αυτά και θα τα κάνει νόμο του κράτους. Θα είναι για την πόλη μας ο,τι είναι το Σύνταγμα για τη χώρα. Θα δεσμεύσει δε και τις εκτάσεις που θα απαιτηθούν για την υλοποίηση των σχεδιασμών του.
Ο ρόλος των επιστημόνων του Δήμου
Στην γνωμοδότηση της αρμόδιας υπηρεσίας του δήμου Αλεξανδρούπολης για τη Β’ φάση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, αναφέρονται τα εξής:
Το προτεινόμενο ΕΠΣ (Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο) της παραλιακής περιοχής και της χερσαίας ζώνης του λιμένα δύναται να επεκταθεί και πιο ανατολικά ώστε να συμπεριλάβει τις πρώην αποθήκες ΚΥΔΕΠ και τον πρώην χώρο του ΟΣΕ στο γαλλικό Σταθμό. Έτσι, θα επανεξετασθούν συνολικά και τα ζητήματα που έχουν να κάνουν με τη χωροθέτηση των μεταφορικών υποδομών στη λογική των συνδυασμένων δράσεων (πχ κοινά τερματικά ΟΣΕ, Αστικό ΚΤΕΛ, ΚΤΕΛ, λιμένας κλπ) .
Αυτή η προφανής επιστημονική τεκμηρίωση των αρμόδιων πολεοδόμων και χωροτακτών του δήμου υποτιμήθηκε στην πρόσφατη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου, με το επιχείρημα ότι το ΚΤΕΛ διαθέτει ιδιόκτητο οικόπεδο στη δυτική (τουριστική) ζώνη , ενώ στα ανατολικά δεν υπάρχει διαθέσιμη γη.
«Η ύπαρξη ιδιοκτησίας ή όχι δεν αποτελεί τεκμήριο πολεοδομικών επιλογών στον χωροταξικό σχεδιασμό»
Και όμως η σχετική νομοθεσία αναφέρει ότι η ύπαρξη ιδιοκτησίας ή όχι δεν αποτελεί τεκμήριο πολεοδομικών επιλογών στον χωροταξικό σχεδιασμό, πόσο μάλλον για ζητήματα που αφορούν κρίσιμους μακροχρόνιους σχεδιασμούς. Στην ανατολική περιοχή υπάρχουν αναξιοποίητες εκτάσεις της ΓΑΙΑΟΣΕ. Είναι γνωστό ότι αυτές παραχωρήθηκαν προ πολλών χρόνων, στον τότε δημόσιο οργανισμό για να αναπτύξει το κοινωφελές δίκτυό του. Οφείλει λοιπόν να παραχωρήσει στο δήμο Αλεξανδρούπολης ένα μικρό τμήμα γης, για ένα έργο που θα εξυπηρετεί και τον ΟΣΕ, μια και θα μεταφέρει εκεί και τον δικό του επιβατικό σταθμό. Το ίδιο συνέβη και επί δημαρχοντίας Τάσου Σουλακάκη με τη δωρεάν παραχώρηση σε χρήση του χώρου μεταξύ των αποθηκών της ΚΥΔΕΠ και της απέναντι οικοδομικής γραμμής, όπου βρίσκεται το πευκόφυτο αλσύλλιο. Θα ήταν μάλιστα θεμιτή και η μεσολάβηση της κυβέρνησης, σε έναν οργανισμό δημόσιου συμφέροντος, όπως είναι η ΓΑΙΟΣΕ, για την παραχώρηση των εκτάσεων, ώστε να δημιουργηθεί αυτός ο τερματικός σταθμός εν όψει του στρατηγικού ρόλου της Αλεξανδρούπολης, όπως και η ίδια υποστηρίζει.
Αλλά πέραν αυτών, υπάρχουν πολλά εργαλεία που διαθέτει ο Δήμος στην υλοποίηση του πολεοδομικού του σχεδιασμού, τα οποία γνωρίζουν πολύ καλά οι πολεοδόμοι ου Δήμου.
Οι δεσμεύσεις γης, οι απαλλοτριώσεις, η εισφορά σε γη και χρήμα με την ένταξη στο σχέδιο πόλης και η μακροχρόνια μίσθωση είναι τα πιο συνήθη. Μάλιστα είναι γνωστό ότι υπήρξε συμβόλαιο μακροχρόνιας μίσθωσης μεταξύ ΓΑΙΑΟΣΕ και ΚΤΕΛ, το οποίο ακυρώθηκε, για άγνωστους λόγους.
Λέγεται ότι εφ’ όσον η άποψη του δήμου είναι γνωμοδοτική δεν έχει ιδιαίτερη σημασία τι θα αποφασίσουμε. Δυστυχώς η ασφαλιστική δικλείδα της «γνωμοδότησης» αντί της «απόφασης», μπήκε διότι πολλές φορές τα δημοτικά συμβούλια αρκούνται στην «πολιτική βούληση» και όχι στην επιστημονική τεκμηρίωση. Αυτό ακριβώς πρέπει να αποφύγουν αν θέλουν να παίρνουν στα σοβαρά τις αποφάσεις τους. Για αυτό είναι πολύ σημαντικός ο επιστημονικός και θεσμικός ρόλος των άριστων και έμπειρων επιστημόνων που διαθέτει ο Δήμος. Αυτοί είναι οι τεχνικοί σύμβουλοι του Δημάρχου και του Δημοτικού συμβουλίου.
Μου έλεγε ο σπουδαίος πρώην δήμαρχος Καλαμάτας, ο Σταύρος Μπένος, ότι μόλις εξελέγη δήμαρχος το 1978, ζήτησε από τον κορυφαίο τότε πολεοδόμο της χώρας, τον Γρηγόρη Διαμαντόπουλο, να γίνει σύμβουλός του. Εκείνος δέχθηκε να το κάνει και μάλιστα αφιλοκερδώς, αλλά με έναν όρο: Να είναι ο δήμαρχος ανοιχτός στις νέες ιδέες και τολμηρός στις αποφάσεις του.
Ο Σταύρος Μπένος τήρησε την υπόσχεσή του: Όταν ο Διαμαντόπουλος του πρότεινε να μειώσει το ύψος των κτηρίων από πέντε ορόφους σε τρεις, να ανοίξει πλατειές λεωφόρους και να δημιουργήσει μεγάλους ελεύθερους χώρους, τα δέχθηκε και τα εφάρμοσε. Και δεν υπολόγισε το τεράστιο πολιτικό κόστος, ούτε τα πρόσκαιρα συμφέροντα των χιλιάδων δημοτών του. Έτσι γεννήθηκε η νέα Καλαμάτα, ένα πρότυπο πολεοδομικού σχεδιασμού. Γι αυτό οι συμπολίτες του τον επανεξέλεξαν και για την επόμενη τετραετία.