Εδώ και περίπου ένα μήνα, επιδόματα, όπως αυτό της ανεργίας, διατίθενται, κατά το ήμισυ σε μετρητά και το υπόλοιπο ως «κουπόνια» μόνο για ηλεκτρονικές πληρωμές
Από τις 15 Μαρτίου 2025, η κυβέρνηση έθεσε σε ισχύ νομοθετική ρύθμιση που αλλάζει ριζικά τον τρόπο καταβολής του επιδόματος ανεργίας, προβλέποντας ότι το 50% του ποσού θα χορηγείται μέσω προπληρωμένης κάρτας, δηλαδή ως “κουπόνια” για αγορές αγαθών και υπηρεσιών.
Η απόφαση αυτή στην πράξη σημαίνει ότι το μισό πόσο του επιδόματος ο δικαιούχος μπορεί να το χρησιμοποιήσει ως μετρητά, κάνοντας δηλαδή ανάληψη και το υπόλοιπο μένει μέσα στην κάρτα για ηλεκτρονικές αγορές σε καταστήματα, είτε για πληρωμή λογαριασμών σε οργανισμούς (ρεύμα, νερό). Η διαδικασία αυτή αποτελεί τροχοπέδη για ανέργους που έχουν υποχρεώσεις, όπως πιστωτικές κάρτες ή δάνεια. Οι υποχρεώσεις αυτές μέσω της προπληρωμένης κάρτας δεν μπορούν να καλυφθούν, εφόσον δεν επιτρέπεται η πληρωμή τους απευθείας από την κάρτα, αλλά μόνο από τα μετρητά που τους επιτρέπεται να βγάλουν.
Ένας άνεργος λαμβάνει (χωρίς παιδιά, ή άλλες ειδικές προϋποθέσεις) το ποσό των 509,75€. Αν έχει π.χ στεγαστικό δάνειο με μηνιαία δόση έστω 300€ δεν μπορεί να το καλύψει, διότι μπορεί να κάνει ανάληψη από την προπληρωμένη κάρτα μόνο του μισού ποσού, δηλαδή 250€. Τι θα γίνει λοιπόν με το υπόλοιπο ποσό που πρέπει να συμπληρώσει για να πληρώσει τη συγκεκριμένη υποχρέωση;
Ακόμη μια δυσκολία που προκύπτει είναι ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα μεταφοράς του ποσού που επιτρέπεται για ανάληψη από την προπληρωμένη κάρτα απευθείας σε λογαριασμό και πρέπει ο πολίτης να πάει στην τράπεζα να βγάλει τα μετρητά που του επιτρέπονται και μετά να τα κάνει κατάθεση σε λογαριασμό που π.χ εξυπηρετεί το δάνειο του.
Η ταλαιπωρία είναι τεράστια και όσο περνάει ο καιρός μετατρέπεται σε εκνευρισμό και σε ανησυχία όχι μόνο στους πολίτες που με αυτήν την απόφαση δεν μπορούν να καλύψουν βασικές υποχρεώσεις τους, που έτσι κι αλλιώς τα χρήματα που λαμβάνουν μέσω των επιδομάτων είναι ελάχιστα, αλλά και για τους εργαζόμενους που φοβούνται μήπως έτσι εξελιχθεί και η δική τους μισθοδοσία στο μέλλον.
Έντονη αντίδραση εκπαιδευτικών
Η απόφαση αυτή έχει ήδη προκαλέσει κύμα αντιδράσεων και από τον εκπαιδευτικό κόσμο, με τη Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδας (Δ.Ο.Ε.) να καταγγέλλει ανοιχτά την πολιτική αυτή ως υποτιμητική και περιοριστική για τους δικαιούχους.
«Η Δ.Ο.Ε. χαρακτηρίζει την απόφαση “επιθετική πολιτική επιλογή” που πλήττει κυρίως τους αναπληρωτές εκπαιδευτικούς, οι οποίοι ήδη βρίσκονται σε δύσκολη οικονομική θέση, λόγω των ασταθών συνθηκών εργασίας και του χαμηλού ύψους του επιδόματος. «Η κυβέρνηση επιλέγει να αποφασίζει ακόμα και τον τρόπο διάθεσης των ελάχιστων χρημάτων που λαμβάνουν οι άνεργοι» – τονίζει η Ομοσπονδία.
Παράλληλα, εκφράζεται έντονη ανησυχία για τον κίνδυνο περικοπής του επιδόματος Α21, λόγω της μη αναπροσαρμογής των εισοδηματικών κριτηρίων, γεγονός που ενδέχεται να επηρεάσει σημαντικά τον οικογενειακό προγραμματισμό χιλιάδων εκπαιδευτικών. Η χρήση της προπληρωμένης κάρτας περιορίζει την οικονομική αυτονομία των ανέργων, αφού θα μπορούν να πραγματοποιούν μόνο συγκεκριμένες συναλλαγές. Η κριτική εστιάζει στο γεγονός ότι η αλλαγή θυμίζει πολιτικές επιδοματικής επιτήρησης, που δεν σέβονται την αξιοπρέπεια των δικαιούχων.
Αν και κάποιες χώρες έχουν χρησιμοποιήσει προπληρωμένες κάρτες σε προγράμματα ενίσχυσης, σπανίως εφαρμόζονται σε γενικευμένα κοινωνικά επιδόματα, ακριβώς λόγω της κοινωνικής κατακραυγής και της αναποτελεσματικότητας που συχνά καταγράφεται. Η μετάβαση από την απευθείας καταβολή χρημάτων στη μερική χορήγηση μέσω κουπονιών αλλοιώνει τη φύση του επιδόματος ανεργίας ως κοινωνικού δικαιώματος και το μετατρέπει σε εργαλείο οικονομικής πειθαρχίας. Σε μια εποχή που το κόστος διαβίωσης αυξάνεται διαρκώς, η ελευθερία του ατόμου να διαχειρίζεται τα χρήματά του είναι κρίσιμη.
Η Δ.Ο.Ε. Ζητά:
- Άμεση απόσυρση της απόφασης
- Πλήρη επαναφορά της οικονομικής αυτονομίας στους δικαιούχους
- Μόνιμους διορισμούς για κάλυψη όλων των αναγκών στην εκπαίδευση
- Ουσιαστική κοινωνική πολιτική υπέρ των εργαζομένων και ανέργων»