Τις επιπτώσεις των δημογραφικών μας εξελίξεων στις ηλικιακές δομές, και ειδικότερα στις μεταβολές του πλήθους και του ειδικού βάρους δυο μεγάλων ηλικιακών ομάδων: των 20-64 και των 65 και άνω ετών, εξετάζει τελευταία δημοσίευση του Ινστιτούτου Δημογραφικών Ερευνών και Μελετών (Δημογραφική γήρανση, πληθυσμός εργάσιμης ηλικίας και απασχολούμενοι στην Ελλάδα στον ορίζοντα του 2050) την οποία υπογράφει ο αφυπηρέτησας καθηγητής του Παν. Θεσσαλίας και διευθυντής του ΙΔΕΜ κ. Βύρωνας Κοτζαμάνης.
Την ίδια δε περίοδο, αναφέρει ο κ. Κοτζαμάνης, αυξάνονται συνεχώς οι 65 ετών και άνω, μια ηλικιακή ομάδα που προέρχεται από τις προ του 1980 πολυπληθείς γεννήσεις ενώ ταυτόχρονα επωφελήθηκε και από την σημαντική αύξηση του προσδόκιμου ζωής, απόρροια της σημαντικής μείωσης της θνησιμότητας μετα το 1950. Στην επιτάχυνση δε της δημογραφικής γήρανσης που καταγράφεται την τελευταία δεκαπενταετία συνέβαλε και το μεταναστευτικό μας ισοζύγιο (περισσότεροι έξοδοι από εισόδους στη χώρα μας) καθώς η μετανάστευση αφορούσε νέους ηλικίας κυρίως 25-45 ετών, τόσο Έλληνες όσο και αλλοδαπούς που εγκαταστάθηκαν ή γεννήθηκαν στην Ελλάδα τις προηγουμένας δεκαετίες.
Η συζήτηση δε και ο προβληματισμός γύρω από την έξοδο αυτήν, αναφέρει ο κ. Κοτζαμάνης, επικεντρώνεται δυστυχώς σε μία μόνον από τις συνιστώσες της -το «brain drain» Ελλήνων κυρίως υπηκόων- αν και ένα μεγάλο τμήμα αυτών που εγκατέλειψαν τη χώρα μας μετα το 2000 είναι Έλληνες και αλλοδαποί με σχετικά χαμηλά και μεσαία εκπαιδευτικά επίπεδα με αποτέλεσμα και τα κενά που παρουσιάσθηκαν πρόσφατα σε ορισμένους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας.
Η ομάδα των 65 ετών και άνω, με βάση την ανάλυση του κ. Κοτζαμάνη, είναι η μόνη που θα αυξηθεί στο μέλλον (θα αποτελούν πάνω από το 1/3 των κάτοικων της χώρας μας στις αρχές της δεκαετίας του 2050 έναντι του 24% σήμερα), ενώ ο συνολικός πληθυσμός της Ελλάδας αναμένεται, αν το μεταναστευτικό ισοζύγιο είναι μηδενικό, να μειωθεί από 1,3 έως 1,5 εκατομμύρια ανάμεσα στο 2025 και το 2050. Η μείωση αυτή θα προκύψει προφανώς από την συρρίκνωση των νεότερων των 65 ετών και ειδικότερα του μεγαλύτερου τμήματός τους, των 20-64 ετών.
Ένα θετικό μεταναστευτικό ισοζύγιο την επόμενη εικοσιπενταετία της τάξης των 700 περίπου χιλιάδων. Ένα ισοζύγιο της τάξης αυτής (+28 χιλ./έτος κατά μέσο όρο για μια εικοσιπενταετία) που παραμένει πολύ μικρότερο του αντίστοιχου της περιόδου 1991-2010 (40 χιλ. ετησίως) θα περιόριζε τη μείωση του συνολικού πληθυσμού, των 20-64 ετών και θα αύξανε τους εργαζομένους κατά 500 χιλ. Στην περίπτωση αυτή οι απασχολούμενοι το 2050 θα άγγιζαν τα 4 εκατομμύρια (όσοι σχεδόν και σήμερα) ενώ θa αντιστοιχούσαν 1,24 απασχολούμενοι 20-64 ετών ανά ηλικιωμένο 65+ (3,90/3,15) έναντι των 1,64 σήμερα (4,015/2,45 εκατομ.).
Ένα ενδεχόμενο θετικό μεταναστευτικό ισοζύγιο της τάξης αυτής αναφέρει ο κ. Κοτζαμάνης, θα είχε ταυτόχρονα θετικές επιπτώσεις και στο «δημογραφικό», καθώς ένα τμήμα του πλεονάσματος των εισόδων έναντι των εξόδων θα αποτελείτο από νέους, όχι μόνον παραγωγικών αλλά και αναπαραγωγικών ηλικιών (25-49 ετών). Αυτοί θα επιβράδυναν τη δημογραφική γήρανση αλλά και τη μείωση των ατόμων σε ηλικία απόκτησης παιδιών (οι γυναίκες ηλικίας 25-49 ετών, αναμένεται, αν το μεταναστευτικό ισοζύγιο είναι μηδενικό, να μειωθούν κατά 465 χιλ. ανάμεσα στο 2025 και το 2050, ήτοι κατά -28% ), επηρεάζοντας θετικά και τις γεννήσεις.
Μιλώντας δε στο Αθηναϊκό -Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο κ. Κοτζαμάνης τονίζει μεταξύ άλλων, ότι ο παραγόμενος και «συλλαμβανόμενος» πλούτος μια χώρας για την κάλυψη των αναγκών της σε πολλούς τομείς (και όχι μόνον για τις συντάξεις στις οποίες επικεντρώνεται κυρίως ο δημόσιος διάλογος) δεν εξαρτάται μόνον από τον πληθυσμό των εργαζομένων. Εξαρτάται από την «ποιότητα» του ανθρωπίνου δυναμικού καθώς και από πλήθος άλλων παραμέτρων πολλές εκ των οποίων μνημονεύονται επί σειρά ετών τόσο στις εκθέσεις της Τράπεζας της Ελλάδας και του ΚΕΠΕ όσο και στις εκθέσεις όλων των διεθνών οργανισμών για την ελληνική οικονομία.
dnews.gr