«Τιμή μας η συμμετοχή σε ένα διαγωνισμό που προάγει τον πολιτισμό», δήλωσαν διακριθέντες και μη. Στις 9 Δεκεμβρίου στο Ιστορικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης θα γίνει η εκδήλωση απονομής των βραβείων και θα παρουσιαστεί το βιβλίο με τα είκοσι καλύτερα διηγήματα.
Ανακοινώθηκαν τα βραβεία του διαγωνισμού διηγήματος με γενικό θέμα «στις όχθες του Έβρου», τον οποίο προκήρυξε η καθημερινή εφημερίδα «Η Γνώμη», με την ευκαιρία των τριάντα πέντε χρόνων από την ίδρυσή της. Είναι η πρώτη φορά που φορέας του Έβρου προκηρύσσει διαγωνισμό διηγήματος.
Στον διαγωνισμό πήραν μέρος 90 συγγραφείς από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Χορηγός του διαγωνισμού είναι το βιβλιοπωλείο «Ελευθερουδάκης» της κυρίας Φωτεινής Σκαρλατίδου, η οποία θα προσφέρει βιβλία αξίας 300 ευρώ στους τρεις πρώτους νικητές.
Η τριμελής Κριτική Επιτροπή απονομής των βραβείων, αποτελούμενη από τις Θρακιώτισσες κυρίες Σωτηρία Μαραγκοζάκη, συγγραφέα, Φωτεινή Ναούμ, συγγραφέα και Αναστασία Οικονομίδου, συγγραφέα και Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης, συνεδρίασε τέσσερις φορές και μετά από συζητήσεις, παρατηρήσεις, σχολιασμούς, κρίσεις, και προτάσεις, γραπτές και προφορικές, επέλεξε τα τρία καλύτερα εξ αυτών που είναι τα εξής:
1ο βραβείο το «Ζαφείρι Μαγαδασκάρης» με συγγραφέα την Αναστασία Κάτσικα από την Αθήνα
2ο βραβείο «Νοέμβρης» με συγγραφέα τον Γιάννη Τέντε από την Αλεξανδρούπολη
3ο βραβείο «Η μνήμη» με συγγραφέα την Αιμιλία Μπάζααπό την Αθήνα
Η Επιτροπή επέλεξε επίσης τα είκοσι επικρατέστερα διηγήματα, τα οποία θα συμπεριληφθούν στο βιβλίο που θα εκδοθεί . Το πράγματι πλούσιο υλικό που υποβλήθηκε στα μέλη της Κριτικής Επιτροπής, χωρίς να γνωρίζουν τους συγγραφείς, έκανε δύσκολη την επιλογή αυτή, όπως και την επιλογή των υπόλοιπων δέκα διηγημάτων που διαμορφώνουν την λίστα με τα τριάντα καλύτερα που θα δημοσιευτούν στη εφημερίδα «Η ΓΝΩΜΗ».
Η επιλογή των διηγημάτων έγινε με βάση τα κριτήρια τα οποία η επιτροπή έθεσε πριν την ανάγνωση των υποβληθέντων διηγημάτων. Τα κριτήρια αυτά είναι: η σχετικότητα του θέματος και του όλου περιεχομένου του διηγήματος με το θέμα της προκήρυξης του διαγωνισμού. Δεύτερον, η λογοτεχνικότητα του έργου, σε επίπεδο γλώσσας, αφηγηματικών τεχνικών και ύφους. Τέλος, η πρωτοτυπία της προσέγγισης του θέματος.
Κατά την διαδικασία επιλογής των καλύτερων διηγημάτων η επιτροπή παρατήρησε τα εξής. Η προκήρυξη του διαγωνισμού όριζε ότι «το αφήγημα θα έχει ελεύθερο θέμα, θα διαδραματίζεται στις παρόχθιες περιοχές του Έβρου ποταμού, αλλά μπορεί να μεταφερθεί και σε κάθε νησιώτικη περιοχή της Ελλάδας , που έχει θαλάσσια σύνορα» . Ωστόσο, 24 από τα υποβληθέντα διηγήματα ήταν εκτός θέματος και γι αυτό αποκλείστηκαν από την περαιτέρω κρίση τους. Μια άλλη παρατήρηση είναι ότι αρκετά από τα διηγήματα που ήταν εντός θέματος επικεντρώθηκαν αποκλειστικά στο θέμα της προσφυγιάς και της μετανάστευσης, λόγω βέβαια, των γεγονότων που διαδραματίζονται στον συνοριακό ποταμό Έβρο. Λίγα διηγήματα προσέγγισαν το ποτάμι από μία άλλη σκοπιά, γι αυτό και η πρωτοτυπία της προσέγγισης ήταν ένα κριτήριο που έπαιξε σημαντικό ρόλο στις κρίσεις της επιτροπής. Τα είκοσι διηγήματα που επιλέχτηκαν τελικά, για να συμπεριληφθούν στην έκδοση του βιβλίου, περιλαμβάνουν τόσο έργα που επικεντρώνονται στο ποτάμι ως πέρασμα/ σύνορο αλλά και έργα που το προσεγγίζουν με μία άλλη ματιά. Πέρα από την ευφάνταστη προσέγγισή τους, τα είκοσι αυτά διηγήματα διακρίνονται επίσης για την γλώσσα και το ύφος τους που τα καταξιώνουν ως έργα λογοτεχνίας.
Συγκεκριμένα, σε σχέση με τα τρία βραβευθέντα διηγήματα οι κρίσεις της επιτροπής είναι οι εξής:
-
«Ζαφείρι Μαδαγασκάρης»
Συμπυκνώνει πολλές δυνατότητες της γραφής και συνάμα απογειώνει την ελλειπτικότητα. Κινητοποιεί τις αισθήσεις, σέβεται και τιμά τον αναγνώστη καθιστώντας τον τρόπον τινά συν –συγγραφέα. Έχει αρετές γλώσσας, ύφους, τόλμης και άποψης. Διαθέτει πρωτοτυπία στα εκφραστικά μέσα (π χ στις μεταφορές) , συμβολισμούς , ρυθμό, εσωτερική δράση. Αναδεικνύει τις αντιφάσεις (π.χ. έρωτας- θάνατος φτώχεια- ευμάρεια, προσφυγιά- ειρήνη) σε έναν κόσμο όπου «ο πόλεμος ρίχνει μια μια όλες τις χώρες στο πέτρινο γουδί». Είναι διήγημα άρτιο λογοτεχνικά, πυκνό, απρόβλεπτο, ατμοσφαιρικό . Δεν μένει στην περιγραφή των προσώπων , των γεγονότων και των καταστάσεων μα τις υπερβαίνει, καθώς οι ίδιες οι λέξεις υπονοούν περισσότερα από εκείνα που εννοούν. Εν τέλει μας ωθεί αβίαστα να το ξαναδιαβάσουμε, στοιχείο αδιάψευστο της λογοτεχνικής αξίας του
-
«Νοέμβρης»
πρόκειται για ένα ρεαλιστικό διήγημα που αφορά το συναπάντημα ενός κυνηγού, που έστησε παγάνα για αγριογούρουνα στις όχθες του «μεγάλου ποταμού», με δύο εξαθλιωμένους και παραπαίοντες μετανάστες που έχουν περάσει το ποτάμι από την «απέναντι όχθη». Η λιτότητα της αφήγησης που αποφεύγει τα μελό κλισέ που συνηθίζονται για το θέμα, όπως και η εσωτερική συναισθηματική αλλά και ιδεολογική του δύναμη είναι δύο από τα προσόντα του συγκεκριμένου έργου. Το χαρακτηρίζει, επίσης, η φροντισμένη γλώσσα του και η ακρίβεια των περιγραφών του: χωρίς επιτήδευση και χωρίς προσπάθεια εντυπωσιασμού του αναγνώστη καταφέρνει να δώσει όλα όσα χρειάζονται ώστε να δημιουργηθεί τόσον η επιδιωκόμενη συγκίνηση αλλά και ο σχετικός με το θέμα προβληματισμός.
-
«Η μνήμη»
Αυτό που χαρακτηρίζει το διήγημα είναι η πρωτότυπη σύλληψη του θέματος που είναι ο βίαιος διαχωρισμός του πνεύματος με το σώμα. Της ψυχής με την υλική υπόσταση. Η συγγραφέας καταπιάνεται με ένα πανανθρώπινο φόβο. Αυτόν, του θανάτου που έρχεται βίαια και τον αποκολλά από όσα γνώριζε, χαρίζοντάς του, όμως μια πρόσκαιρη ίσως μνήμη. Μια μνήμη που σέρνει μαζί του και του υπενθυμίζει την αγάπη για όσα γνώριζε, γι αυτό το κορμί το τόσο δικό του, τόσο αγαπημένο που ωστόσο, καλείται να αποχωριστεί . «Αναγκάζεται», έτσι, να δει τη ζωή του, αναπόσπαστη από όσα συμβαίνουν στον κόσμο. Ενδιαφέρον έχει στην αφηγηματική ροή, ο παραλληλισμός του ήρωα με την Αντιγόνη, κόρη του Οιδίποδα. Στα προσόντα του διηγήματος καταγράφεται η λυρική, συγκινησιακά φορτισμένη γραφή του που καταφέρνει να μας φέρνει αντιμέτωπους με συνθήκες όπως πόλεμος, προσφυγιά, διαφθορά, εξαθλίωση, όπως και το κλείσιμό του που με λιτό, περιεκτικό τρόπο μας δίνει μια συνολική εικόνα της ολότητας, του ανθρώπου μέσα στο περιβάλλον του.
Η εφημερίδα μας ευχαριστεί θερμά τις τρεις κυρίες τη Κριτικής Επιτροπής, την Σωτηρία Μαραγκοζάκη, την Φωτεινή Ναούμ και την Αναστασία Οικονομίδου , οι οποίες αφιέρωσαν πολύ από τον χρόνο τους για να αξιολογήσουν με υπευθυνότητα, αντικειμενικότητα, λογοτεχνική επάρκεια και επιμέλεια τα διηγήματα, όπως φαίνεται και από το πρακτικό που συνέταξαν.
Ευχαριστούμε επίσης την κυρία Φωτεινή Σκαρλατίδου του βιβλιοπωλείου «Ελευθερουδάκης» για την γενναιόδωρη χορηγία για την βράβευση των νικητών.
Αποτελέσματα διαγωνισμού διηγήματος | ||||
Κωδικός | Τίτλος | Συγγραφέας | Διάκριση | |
63 | Ζαφείρι Μαδαγασκάρης | Αναστασία Κάτσικα | 1ο Βραβείο- βιβλία αξίας 150 ευρώ* | |
12 | Νοέμβρης | Γιάννης Τέντες | 2ο βραβείο- βιβλία αξίας 100 ευρώ* | |
23 | Η μνήμη | Αιμιλία Μπάζα | 3ο βραβείο- βιβλία αξίας 50 ευρώ* | |
17 | Η Βίδρα των νυμφών | Βάγια Παπαποστόλου | Θα εκδοθεί σε βιβλίο | |
18 | Ο Μαλλιάς | Βασιλική Καϊσα | Θα εκδοθεί σε βιβλίο | |
70 | Παραλλαγή | Δήμος Κλαδίτης | Θα εκδοθεί σε βιβλίο | |
3 | Εφτά ζωές | Ειρήνη Δερμιτζάκη | Θα εκδοθεί σε βιβλίο | |
15 | Μια νέα πατρίδα | Θεοδόσης Κοντάκης | Θα εκδοθεί σε βιβλίο | |
80 | Αλιευτής ψυχών | Βασιλική Κοντρογιάννη | Θα εκδοθεί σε βιβλίο | |
49 | Δύο μέρες | Λουκάς Πηλοίδης | Θα εκδοθεί σε βιβλίο | |
81 | Θεών τε και Ανθρώπων | Νίκος Τακόλας | Θα εκδοθεί σε βιβλίο | |
37 | Τριανταφυλλιά ετών 9 | Θανάσης Τσολάκης | Θα εκδοθεί σε βιβλίο | |
59 | Το τάμα | Μαρίνα Πλοτνικώφ | Θα εκδοθεί σε βιβλίο | |
50 | Ιστορίες τρελού | Άννα Αλεξούδη | Θα εκδοθεί σε βιβλίο | |
42 | Βασιλιάς για μια νύχτα | Παναγιώτης Βαλσαμίδης | Θα εκδοθεί σε βιβλίο | |
46 | Η εικόνα στο νερό | Γαλήνη Σαουλίδου | Θα εκδοθεί σε βιβλίο | |
7 | Όφις (office) | Δώρα Γιαννακούδη | Θα εκδοθεί σε βιβλίο | |
65 | Προσφυγιά | Γεωργία Μυλόρδου | Θα εκδοθεί σε βιβλίο | |
11 | Ξανά το ίδιο όνειρο | ΑναστασίαΝτρόγκουντα | Θα εκδοθεί σε βιβλίο | |
66 | Το θεμούδι | Νικόλαος Κάκος | Θα εκδοθεί σε βιβλίο | |
76 | Οδυσσέας | Νίκος Σουβατζής | Θα δημοσιευτεί στη ΓΝΩΜΗ | |
57 | Ωραία μου νεράιδα | Παντελής Κάλλιας | Θα δημοσιευτεί στη
ΓΝΩΜΗ |
|
39 | Προσμονή | Γεωργία Καλαμαρά | Θα δημοσιευτεί στη ΓΝΩΜΗ | |
47 | Υδάτινος Παράδεισος | Πλούταρχος Πάστρας | Θα δημοσιευτεί στη ΓΝΩΜΗ | |
71 | Ξεθωριασμένα δάκρυα | Μιμίκος Αναστάσιος- Μαρίνος | Θα δημοσιευτεί στη ΓΝΩΜΗ | |
6 | Ταξίδι προς το άγνωστο | Ευστάθιος Γαϊτανίδης | Θα δημοσιευτεί στη ΓΝΩΜΗ | |
91 | Όνειρο απατηλό | Θεόδωρος Ορδουμποζάνης | Θα δημοσιευτεί στη ΓΝΩΜΗ | |
87 | Βαθύχρωμοι οιωνοί | Βαγγέλης Νάστος | Θα δημοσιευτεί στη ΓΝΩΜΗ | |
85 | Ο δρόμος που διάλεξε | Μαρία Χαλαστάνη | Θα δημοσιευτεί στη ΓΝΩΜΗ | |
90 | Λύτρωση | Αλέξανδρος Στυλιανίδης | Θα δημοσιευτεί στη ΓΝΩΜΗ | |
- Τα βιβλία είναι προσφορά του βιβλιοπωλείου «Ελευθερουδάκης» της κυρίας Φωτεινής Σκαρλατίδου
Τα τριάντα καλύτερα διηγήματα θα αρχίσουν να δημοσιεύονται στην ΓΝΩΜΗ από τοφύλλο της Τρίτης.
Η Εκδήλωση
Στις 9 Δεκεμβρίου, ημέρα Παρασκευή και ώρα 7.00 μμ, στην φιλόξενα αίθουσα του Ιστορικού Μουσείου Αλεξανδρούπολης, στην Λεωφόρο Δημοκρατίας 335 , απέναντι από το Δημαρχείο, θα γίνει η εκδήλωση απονομής των βραβείων και θα παρουσιαστεί το βιβλίο με τα είκοσι καλύτερα διηγήματα , το οποία δικαιούνται να παραλάβουν όλοι όσοι πήραν μέρος στον διαγωνισμό. Θα μιλήσουν οι κυρίες της Κριτικής Επιτροπής για τα κριτήρια που τέθηκαν , αλλά και για την εμπειρία τους από την αξιολόγηση των διηγημάτων. Θα μιλήσουν επίσης οι βραβευθέντες συγγραφείς για τα διηγήματά τους.
Στην εκδήλωση είναι καλεσμένος και θα μιλήσει για το διήγημα, ως λογοτεχνικό είδος, ο συγγραφέας Γιώργος Σκαμπαρδώνης.
Όπως μας ειδοποίησαν, στην εκδήλωση θα παραστούν πολλοί από τους συγγραφείς των διηγημάτων , είτε βραβεύτηκαν είτε όχι, διότι , όπως μας δήλωσαν περισσότερη σημασία έχει η συμμετοχή σε ένα διαγωνισμό που παράγει πολιτισμό. Αρκετοί θα έρθουν από την Αθήνα και την υπόλοιπη Ελλάδα και μια από το Λονδίνο.
Η τέχνη του λόγου και τα 35 χρόνια της «Γνώμης»
Μια περιφερειακή εφημερίδα δεν έχει σκοπό μόνο την ειδησεογραφία και τον σχολιασμό της επικαιρότητας. Η τοπική κοινωνία, η οποία αποτυπώνεται στις σελίδες της, αναζητεί νέους τρόπους έκφρασης.
Η τέχνη του λόγου στο γραπτό κείμενο είναι το αναντικατάστατο εργαλείο για την υπέρβαση του άχρωμου δημοσιογραφικού κειμένου των φράσεων κλισέ και του εθνολαϊκισμού.
Μόνο με την λογοτεχνία θα προσδώσουμε στα γεγονότα, στα πρόσωπα και στις αναλύσεις μας, τον ρυθμό, τον χαρακτήρα και τις λεπτές αποχρώσεις τους.
Με αυτή τη σκέψη προκηρύξαμε το διαγωνισμός του διηγήματος, με την αφορμή της συμπλήρωσης 35 χρόνων της έκδοσης της ΓΝΩΜΗΣ , με γενικό θέμα «στις όχθες του Έβρου».
Οι φίλοι που ανταποκρίθηκαν μας έστειλαν εξαιρετικά διηγήματα που θα μπορούσαν να είναι και ρεπορτάζ για όσα συμβαίνουν ή θα μπορούσαν να συμβούν στις όχθες του μεγάλου ποταμού. Στα σύνορα δύο κόσμων, τόσο διαφορετικών και τόσο όμοιων.
Και χρησιμοποιώντας τα λόγια του αξέχαστου Θανάση Τζούλη, την ψυχή του λογοτεχνικού μας περιοδικού “Εξώπολις”, θα έλεγα ότι «τα προϊόντα του πολιτισμού πρέπει να είναι σαν τα ερατεινά ρέεθρα του Έβρου, που περνούν από χώρα σε χώρα και την γονιμοποιούν με την ιλύ τους και των όγκων των νερών τους, όπως και με την αφθονία της Ιστορίας τους».
Θα ήθελα λοιπόν να ευχαριστήσω όλους όσους πήραν μέρος στο διαγωνισμό με τα αξιόλογα διηγήματά τους. Οι ενενήντα συμμετοχές από όλη την Ελλάδα, αλλά και από το εξωτερικό, ξεπέρασαν τις προσδοκίες μας και μας χαροποίησαν ιδιαίτερα.
Γιάννης Λασκαράκης