Ένα θέμα «ταμπού» που όλους μας απασχολεί. Υπάρχουν γύρω μας ή μέσα στις οικογένειες μας άνθρωποι με ψυχιατρικές νόσους.
Στο πολιτιστικό κέντρο «Μελίνα Μερκούρη» υπάρχει μια έκθεση φωτογραφίας με ιστορίες οδύνης πόνου και αξιοπρέπειας από το ψυχιατρείο της Λέρου. Φωτογραφίες που απαθανάτισε με το φακό της η Ιταλίδα φωτογράφος Antonella Pizzamiglio σαν παραίνεση στις νέες γενιές να μην επαναλάβουν τα ίδια λάθη.
Εν έτη 1957 μετατράπηκαν τα άδεια κτίρια του Ιταλικού ναυαρχείου σε μια αποικία ψυχασθενών με στόχο την απασχόληση τους σε γεωργικές ασχολίες. Στις αρχές της δεκαετίας του ‘80 ξεσπάνε οι πρώτες καταγγελίες για τις κακές συνθήκες διαβίωσης των έγκλειστων. Μαρτυρίες τόσο ασθενών όσο και εργαζομένων σοκάρουν. Περίπου 4500 άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας ή με νοητική στέρηση μεταφέρθηκαν στη Λέρο από το 1958 έως το 1981. Όσοι είχαν πρόσβαση σε αυτό μιλούν για ένα κολαστήριο. Ασθενείς “φαντάσματα” που περιφέρονταν λερωμένοι με ακαθαρσίες και αποστεωμένοι. Η βία ήταν το μόνο εργαλείο επικοινωνίας μεταξύ των “φρουρών” και των ασθενών. Κολαστήριο “μνημείο” της ανθρώπινης βαρβαρότητας που προκάλεσε διεθνείς αντιδράσεις τη δεκαετία του ‘90.
Στη σύγχρονη Ελλάδα οι ψυχικά πάσχοντες πετιούνται στον Καιάδα. Στον κάλαθο των αχρήστων. Αφήνονται βρώμικοι και πεινασμένοι. Αυτός είναι ο πολιτισμός που επιδεικνύουμε εμείς οι “ψυχικά υγιείς”… Αυτό είναι το κοινωνικό κράτος που παρέδωσαν οι κυβερνήσεις που πέρασαν όλα αυτά τα χρόνια. Η πολιτεία να γυρνά την πλάτη της στην πιο ευαίσθητη κοινωνικά ομάδα της.
Τι είναι αυτό που προκαλεί κάποιους ανθρώπους να συμπεριφέρονται με φρίκη και να προκαλούν πόνο και μόνιμες βλάβες σε συνανθρώπους τους που για κάποιο λόγο η κοινωνία έχει θέσει στο περιθώριο; Ποτέ η επίσημη Ελληνική Ψυχιατρική δε ζήτησε δημόσια συγνώμη για αυτή τη βαρβαρότητα.
Τα σημεία των καιρών οδηγούν πολλούς από εμάς σε παθήσεις ψυχοσωματικές (καταθλίψεις, μελαγχολίες, σχιζοφρένεια, φοβίες, διαταραχές)… Ο “Τρελός του χωριού” είναι πια παρελθόν, ο “τρελός” όμως της διπλανής πόρτας είναι σύνηθες φαινόμενο. Είναι ένας από εμάς και οι πράξεις του, απίστευτες και αχαρακτήριστες, πρέπει να αντιμετωπίζονται με ψυχιατρική βοήθεια, αγάπη και στήριξη από την οικογένεια.
Σήμερα οι ψυχικές ασθένειες είναι νόσος αν όχι μιας ολόκληρης κοινωνίας όμως της μισής σίγουρα. Στην Αμερική αν δεν έχεις τον προσωπικό σου ψυχολόγο θεωρείσαι “τρελός”!! Ένας στους δύο έστω και αν δεν το παραδέχεται πάσχει από μια ψυχική νόσο είτε αυτή λέγεται κατάθλιψη, άγχος, κρίση πανικού, κοινωνική φοβία, διπολική διαταραχή, ψυχογενής ανορεξία, βουλιμία, μανιοκατάθλιψη κ.α.
Η ψυχή μας αυτό το ακαθόριστο, εύθραυστο και τρομακτικό πράγμα που δεν έχει ακόμα οριστεί μπορεί σε ανύποπτο χρόνο να νοσήσει. Τα αίτια πολλά. Μια τραυματική εμπειρία, ένας χωρισμός, ένας θάνατος, ακόμα και μια λάθος φαρμακευτική αγωγή μπορεί να βλάψουν ανεπανόρθωτα το μυαλό και τη νοημοσύνη μας.
Οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στη λογική και την παράνοια είναι λεπτότερες και από μια λεπτή κλωστή. Η σύγχρονη κοινωνία με τους ραγδαίους της ρυθμούς που είμαστε αναγκασμένοι να ακολουθούμε μας προκαλεί άγχος, στρες, εκνευρισμό.
«Μ’ αρέσει εκείνος που η ψυχή του είναι πιο βαθιά από την πληγή του»
Νίτσε
Η ψυχιατρική σήμερα μπορεί να θεραπεύσει πολλές ψυχικές παθήσεις αρκεί να αποβάλλουμε τον φόβο και την προκατάληψη. Ο καλός θεραπευτής είναι ο καλός μας άγγελος ενάντια στους δαίμονες που μας πολιορκούν. Παλεύει με αυτούς ώστε να μας απαλλάξει, αφουγκράζεται το υποσυνείδητο μας, είναι «γητευτής» των ψυχών.
Υπάρχουν και αρκετοί «τσαρλατάνοι» στο χώρο που αντί για θεραπεία μπορεί να υποστείς μεγάλη ζημιά τόσο στην τσέπη όσο και στην ψυχή. Ο άνθρωπος που θα «πέσει» σε σωστό ψυχοθεραπευτή μπορεί να νικήσει τις παλιές φοβίες του, τα τυραννικά απωθημένα του, να κερδίσει αυτοπεποίθηση και ωριμότητα. Να τον οδηγήσει στην απελευθέρωση του.
Ο ίδιος ο Ιησούς είχε πει «Περίλυπος η ψυχή μου έως θανάτου». Ρώτησα κάποτε έναν ειδικό γιατί η δική μου η ψυχή να απελπίζεται ενώ κάποιων είναι «περιβόλι»; Μου απάντησε πως δεν πρέπει να ζηλεύω αυτούς που είναι μες την «τρελή χαρά». «Δυνατός είναι εκείνος που λυγίζει, που διασώζεται, όποιος μπορεί να γέρνει όπως τα δέντρα στις θύελλες…» Δυστυχώς δεν είμαστε όλοι το ίδιο «ανθεκτικοί». Άλλους οι δυσκολίες τους κάνουν πιο δυνατούς ενώ άλλους τους αποδυναμώνουν.
Ευχή όλων μας να έχουμε «σώας τας φρένας»!!!
«Σε ένα τρελό κόσμο μόνο οι τρελοί είναι λογικοί»
(Α. Κουροσάβα)
«Τι προτιμάς; Σοφή τρέλα ή ανόητη λογική;»
(Θερβάντες)
«Είναι η τρέλα μου ατού που τη φυλάω του κόσμου αυτού κι εσύ που τώρα με πετάς μια μέρα θα παρακαλάς…»
(Ε. Ζουγανέλη)