efhmerida1

Μαθήματα ζωής από τους πρωτόγονους της Πολυνησίας στον σύγχρονο άνθρωπο

Η Ταϊτή είναι το μεγαλύτερο από τα 118 νησιά της Γαλλική Πολυνησίας, με πρωτεύουσα το Παπέετε. Σήμερα ο πληθυσμός του φτάνει τις 183.000 κατοίκους με επίσημη γλώσσα την Γαλλική. Αυτό το νησάκι που είναι σε σχήμα καρδιάς, είναι ίσως από τα πιο όμορφα νησιά στον κόσμο. Οι πάντες εδώ αγνοούν την έννοια του χρόνου, κάτι που ίσως κουβαλάνε στην κουλτούρα τους, όταν ακόμα από τον Νοέμβριο του 1766, ο Louis-Antoine de Bougainville, καπετάνιος του βασιλικού στόλου, σάλπαρε από τη Ναντ πάνω στο πλοίο Boudeuse για να κάνει έναν από τους πρώτους γαλλικούς περίπλοες της γης· στις 16 Μαρτίου 1769 επέστρεψε στη Γαλλία.

Για έντεκα μήνες, από τον Μάρτη 1769 ως τον Φεβρουάριο του 1770, ο Bougainville κουβαλούσε μαζί του κι έδειχνε σ’ όλο το Παρίσι τον επιβάτη που είχε φέρει από τους αντίποδες, τον Ταϊτινό Aotourou. Η απονήρευτη ελευθεριότητα της Ταϊτής γοήτευε την παριζιάνικη διαφθορά και προκαλούσε μία απρόβλεπτη νατουραλιστική αναγέννηση με την εισαγωγή ενός νέου τύπου ανθρώπου «του καλού άγριου». Κάτι το οποίο έχουμε σήμερα την τύχη να γνωρίζουμε από την εισαγωγή της έκδοσης του έργου (Άγριοι και πολιτισμένοι) του Γάλλου φιλοσόφου Ντενί Ντιντερό, που επιμελήθηκε ο P. Verniere το 1964.

Εξάλλου ο Ελβετός φιλόσοφος, συγγραφέας και συνθέτης του 18ου αιώνα Ζαν Ζακ Ρουσσώ, από το 1762 στο έργο του “Αιμίλιος”, το οποίο μόλις κυκλοφόρησε κρίθηκε «ανήθικο» και «σκανδαλώδες», και καταδικάστηκε στην πυρά στη Γαλλία και στη Γενεύη, εισάγει ήδη ένα νατουραλιστικό τρόπο αντίληψης που στηρίζεται στην έμφυτη καλοσύνη του ανθρώπου -όπως το περιέγραψε στο “Κοινωνικό Συμβόλαιο”, που κυκλοφόρησε την ίδια χρονιά- ενώ συμμετέχει, όπως θα μας πει, σε μια αναπόφευκτα διεφθαρμένη κοινωνία, προκαλώντας έτσι τα παριζιάνικα ήθη της εποχής. Ο Αιμίλιος, ο φανταστικός μαθητής του Ρουσσώ, θα πρέπει να ανατραφεί σύμφωνα με τους αέναους νόμους της Φύσης, κι όχι κατά τους ψευδο-κανόνες των κοινωνιών. Άλλωστε, όπως θα επισημάνει ο βρετανός φιλόσοφος και μαθηματικός Μπέρτραντ Ράσελ, γεννιόμαστε αμαθής όχι ανόητοι, ανόητους μας κάνει η εκπαίδευση.

Για τον Ρουσώ, ο φυσικός άνθρωπος δεν μιλά, είναι μοναχικός, δεν έχει καμία αίσθηση του χρόνου ούτε αυτεπίγνωση. Η ανθρώπινη φύση είναι «αθώα», ο φυσικός άνθρωπος δεν έχει ούτε αγωνία ούτε επιθετικότητα. Ο Ντιντερό όμως θα πάει ακόμα πιο μακριά από τον προκάτοχό του. Από το ταξίδι του Bougainville μας διασώζει στους διαλόγους πως η άγρια ζωή είναι τόσο απλή και οι κοινωνίες μας τόσο πολύπλοκες όπως οι μηχανές. Ο Ταϊτινός αγγίζει την αρχή του κόσμου και ο Ευρωπαίος τα γηρατειά του κόσμου. Το μεσοδιάστημα που τους χωρίζει είναι πιο μεγάλο από την απόσταση του παιδιού που γεννιέται από τον υπέργηρο.

Στο ίδιο έργο ο Ορού, πατέρας μίας πολυάριθμης οικογένειας Ταϊτινών, μεταξύ άλλων, θα πει στους Ευρωπαίους επισκέπτες «Δεν γνωρίζαμε παρά μόνο μία αρρώστια. αυτή στην οποία είναι καταδικασμένοι άνθρωποι, ζώα και φυτά, τα γηρατειά. και συ μας έφερες και άλλη: μόλυνες το αίμα μας.

Θα χρειαστεί ίσως να εξοντώσουμε με τα ίδια μας τα χέρια τα κορίτσια μας, τις γυναίκες μας, τα παιδιά μας. εκείνους που πλησίασαν τι γυναίκες σου. εκείνες που πλησίασαν τους άντρες σου…Οι απολαύσεις μας τόσο γλυκές άλλοτε, συνδέονται τώρα από τύψεις και φρίκη. Αυτός ο μαύρος άνθρωπος, που είναι δίπλα σου, μίλησε στ’ αγόρια μας. δεν ξέρω τι είπε στα κορίτσια μας. τα αγόρια μας όμως διστάζουν. τα κορίτσια μας κοκκινίζουν. Εσύ χάσου βαθιά, αν θέλεις, στο σκοτεινό δάσος με τη διεστραμμένη σύντροφο των ηδονών σου. επέτρεψε όμως στους αγαθούς και απλούς Ταϊτινούς να αναπαράγονται δίχως ντροπή, στο φως της μέρας κάτω από τον ουρανό».

Στην συνέχεια ακολουθεί ο διάλογος του Ορού με τον ιερέα. Ο Ορού θα πει στο ιερέα «Χθες καθώς τρώγαμε, μας μίλησες για άρχοντες και ιερείς. δεν ξέρω ποια είναι αυτά τα πρόσωπα που ονομάζεις άρχοντες και ιερείς, των οποίων η εξουσία ρυθμίζει τη διαγωγή σας. πες μου, όμως, είναι κύριοι του καλού και του κακού; Μπορούν να κάνουν το δίκαιο άδικο και το άδικο δίκαιο; Είναι στο χέρι τους να συνδέσουν το καλό με επιβλαβείς πράξεις και το κακό με αθώες ή ωφέλιμες πράξεις; Δεν θα μπορούσες να το διανοηθείς, γιατί, στην περίπτωση αυτή, δεν θα υπήρχε ούτε αληθινό ούτε ψεύτικο, ούτε καλό ούτε κακό, ούτε ωραίο ούτε άσχημο. θα υπήρχε μόνο εκείνο που θα ανακήρυσσαν κάθε φορά τέτοιο ο μεγάλος δημιουργός σου, οι άρχοντες σου, και οι ιερείς σου και από τη μία στιγμή στην άλλη, εσύ θα ήσουν υποχρεωμένος να αλλάξεις ιδέες και διαγωγή».

Στη συνέχεια της συζήτησης ο ιερέας θα επισημάνει πως τα παιδιά των ευρωπαίων για πολύ καιρό αποτελούν βάρος, καθώς δεν προσφέρουν υπηρεσίες. Ενώ ο Ορού θα αντιτείνει πως το ένα έκτο απ’ όλους τους καρπούς της χώρας προορίζεται για τη συντήρηση και την επιβίωση των γέρων και των παιδιών της χώρας του. Επισημαίνοντας έτσι στον ιερέα πως όσο πιο πολυάριθμη είναι η οικογένεια του Ταϊτινού τόσο πιο πλούσια είναι.

Ο καλός ιερέας διηγείται ότι το βράδυ μετά το δείπνο, ο πατέρας και η μητέρα, σύμφωνα με τα ήθη τους, τον παρακάλεσαν να κοιμηθεί με τη δεύτερη κόρη τους, την Πάλι η οποία παρουσιάστηκε γυμνή σαν την Τία και ότι αυτός φώναξε πολλές φορές στη διάρκεια της νύχτας: Η θρησκεία μου όμως!

Η θέση μου! Τέλος ότι την Τρίτη νύχτα είχε τις ίδιες τύψεις με την Άστο την πρωτότοκη και ότι την τέταρτη την αφιέρωσε για λόγους ευγένειας στην γυναίκα του ανθρώπου που τον φιλοξενούσε.

Ο Ντιντερό δεν θα αποφύγει να επισημάνει μέσα από τους διαλόγους από το ταξίδι του Bougainville, πόσο μακριά βρισκόμαστε από τη φύση και την ευτυχία των ανθρώπων της Πολυνησίας! «Η επικράτεια της φύσης δεν μπορεί να καταστραφεί: όσο και αν της πας κόντρα βάζοντας εμπόδια θα διαρκέσει. Ο Μάρκος Αυρήλιος θα πει: γράψτε ό,τι σας αρέσει πάνω σε χάλκινες πλάκες, ότι η φιλήδονη τριβή δύο σωμάτων είναι έγκλημα, η καρδιά του ανθρώπου θα συνθλίβεται ανάμεσα στην απειλή της επιγραφής σας και στη βία των κλίσεων του».

Η Ταϊτή αποτέλεσε καταφύγιο για το γνωστό ζωγράφο Πωλ Γκογκέν αλλά και για το διάσημο ηθοποιό Μάρλο Μπράντο, που θέλησαν να φύγουν μακριά από τον δυτικό πολιτισμό. Βέβαια για τους νοσταλγούς μίας ζωής μέσα στην φύση το μόνο που θυμίζει σήμερα τον πρωτόγονο τρόπο ζωής των Πολυνησίων είναι οι τοπικοί χοροί της Ταϊτής, με τις χορταρένιες φούστες και το τίναγμα των γοφών. Ας μην βιαστούν λοιπόν κάποιοι να τρέξουν στη Γαλλική Πολυνησία για να χαρούν το παραδοσιακό φαγητό που σερβίρεται στα στέκια των ντόπιων, γνωστά σαν Les Roulottes, γιατί πλέον είναι ραφιναρισμένο με μπόλικα κέρδη πάνω στο πτώμα της φύσης.

0 Σχόλιο

Αφήστε ένα σχόλιο

Δικαιούχος ονόματος τομέα (domain name)
Ε. ΛΑΣΚΑΡΑΚΗΣ ΚΑΙ ΣΙΑ ΕΕ
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΓΝΩΜΗ
ΑΦΜ: 082164919
ΔΟΥ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ

Ιδιοκτήτης: Λασκαράκης Εμμανουήλ
Νόμιμος εκπρόσωπος: Λασκαράκης Εμμανουήλ
Διευθυντής: Λασκαράκης Εμμανουήλ
Διευθυντής σύνταξης: Γιώργος Πανταζίδης
Διαχειριστής: Λασκαράκης Εμμανουήλ

Αρ. Μ.Η.Τ.: 232167

LOGO MHT RGB

              Μέλος του

media
Η ΓΝΩΜΗ - Καθημερινή Εφημερίδα της Θράκης

Τέρμα Αγίου Δημητρίου, Αλεξανδρούπολη

Τηλ 25510 24222, 29888

Fax : 25510 80606

email :  gnomi@gnomionline.gr