Στην πανεπιστημιακή ‘οικογένεια’ του πανεπιστημίου ο γνωστός ως «γιατρός του Ανδρέα». Προσωπικότητα που έχει αφήσει τη σφραγίδα της στην ελληνική ιατρική και με καθοριστική συμβολή στην ίδρυση του ΠΓΝΑ.
Μία σημαντική προσωπικότητα που έχει αφήσει τη δική της σφραγίδα της στην ελληνική ιατρική, με καθοριστική συμβολή στην ίδρυση του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης θα γινει μέλος της πανεπιστημιακής κοινότητας του ΔΠΘ. Ο λόγος για τον καθηγητή Γρηγόρη Σκαλκέα, τον γνωστό και ως «γιατρό του Ανδρέα».
Με ομόφωνη απόφασή της η Σύγκλητος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης αποφάσισε πριν από λίγες μέρες να απονείμει, σε ειδική εκδήλωση που θα ανακοινωθεί, τον τίτλο του Επίτιμου Καθηγητή του Τμήματος Ιατρικής του Δ.Π.Θ. στον Ομότιμο Καθηγητή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ακαδημαϊκό και Πρόεδρο του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών κ. Γρηγόρη Σκαλκέα. Η Σύγκλητος οδηγήθηκε σε αυτή την απόφαση εκτιμώντας τη μακρόχρονη παρουσία του καθηγητή στον χώρο της Ιατρικής και της Ακαδημίας Αθηνών, η οποία τον έχει καταξιώσει όχι μόνο πανελλαδικά αλλά και διεθνώς, όπως και τη μακρά σχέση που έχει αναπτυχθεί μεταξύ του κ. Σκαλκέα και του Τμήματος Ιατρικής, καθώς και την καθοριστική συμβολή του στην ίδρυση του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης.
Ο «γιατρός του Ανδρέα»
Ο Γρηγόρης Σκαλκέας γεννήθηκε το 1928 στην Αρεόπολη Λακωνίας όπου εργαζόταν ο φιλόλογος και γυμνασιάρχης πατέρας του, ο οποίος καταγόταν από τις Θαλάμες της Έξω Μάνης. Από την πλευρά της μητέρας του κατάγεται από την Πλάτσα (νυν Άγιος Δημήτριος) της Έξω Μάνης. Σπούδασε Ιατρική στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών απ’ όπου αποφοίτησε το 1953 και μετεκπαιδεύτηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες ως χειρουργός. Ξεκίνησε την πανεπιστημιακή του σταδιοδρομία στις ΗΠΑ, στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, άρχισε να διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1964, ως υφηγητής, ενώ το 1967 εκλέχθηκε τακτικός καθηγητής. Ακόμη, διατέλεσε πρόεδρος του νοσοκομείου ΚΑΤ, ενώ έχει εργαστεί και στο Λαϊκό Νοσοκομείο. Συνταξιοδοτήθηκε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1994, και πλέον είναι ομότιμος καθηγητής της Ιατρικής Σχολής.
Παρά το πλούσιο ακαδημαϊκό και επιστημονικό του έργο, στο ευρύ κοινό ο δρ. Σκαλκέας έγινε πιο αναγνωρίσιμος έπειτα από την πολυήμερη νοσηλεία του Ανδρέα Παπανδρέου στο Ωνάσειο, πριν το θάνατό του. Στις 20 Νοεμβρίου του 1995 ο Ανδρέας Παπανδρέου εισήχθη επειγόντως στο Ωνάσειο, αντιμετωπίζοντας σοβαρό αναπνευστικό πρόβλημα. Το πανελλήνιο είχε στηθεί στις τηλεοπτικές οθόνες και περίμενε με αγωνία.
Λίγο πριν τις 4 το απόγευμα της ίδιας ημέρας, ο καθηγητής Χειρουργικής Γρηγόρης Σκαλκέας διαβάζει το πρώτο ιατρικό ανακοινωθέν, όπως και τα περισσότερα από τα επόμενα. Ήταν ο πρόεδρος του Ιατρικού Συμβουλίου που ελάμβανε τις κρίσιμες αποφάσεις για τον χειρισμό της νοσηλείας και θεραπείας του Ανδρέα Παπανδρέου. Είχε εξολοκλήρου αναλάβει τη σύνταξη και ανάγνωση προς τα ελληνικά και διεθνή Μέσα Ενημέρωσης των επίσημων ιατρικών ανακοινωθέντων του Ωνάσειου.
Πρωτοπόρος
(από συνέντευξη στην Μαργαρίτα Πουρνάρα και στην Καθημερινή, τον Μάρτιο του 2016)
Ο Γρηγόρης Σκαλκέας είναι αναμφισβήτητα προσωπικότητα που έχει αφήσει τη σφραγίδα της στην ελληνική ιατρική μεταπολεμικά από το μετερίζι του Πανεπιστημίου και αργότερα της Ακαδημίας: Τη δεκαετία του ’60 δημιούργησε χειρουργική κλινική η οποία δεν υπήρχε στο Λαϊκό Νοσοκομείο. Υστερα, Μονάδα μεταμοσχεύσεων, όπου το 1971 έγινε η πρώτη μεταμόσχευση νεφρού και αργότερα συγχρόνως νεφρού και παγκρέατος. Το Κέντρο Πειραματικής Χειρουργικής και Χειρουργικής Ερεύνης, στο οποίο εκπονήθηκαν 197 διατριβές επί διδακτορία και 35 διατριβές επί υφηγεσία. Επίσης, δημιούργησε Κέντρο Καρδιοαγγειακής και Θωρακικής Χειρουργικής, το οποίο εγκαταστάθηκε στο Νοσοκομείο Σωτηρία. Ως αντιπρόεδρος – προεδρεύων του Δ.Σ. του ΚΑΤ, συνέβαλε στη μετατροπή του σε Κέντρο ατυχημάτων, όπως είναι σήμερα.
Παραμένει ακμαίος και οραματιστής. Τον ρωτώ τι είναι αυτό που του δίνει τόση δύναμη να συνεχίζει να εργάζεται από το πρωί μέχρι το βράδυ. «Η φιλοδοξία! Να σας εξηγήσω όμως πώς την ορίζω πλέον», απαντά.
Δράττομαι της ευκαιρίας να θέσω ένα αυτονόητο ερώτημα για τους γιατρούς. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που έχουν πιαστεί από τις αρχές με φακελάκι στο χέρι. Δεν είναι και ο δικός του κλάδος ένα μέρος του προβλήματος; «Θεωρώ χυδαίο να ζητήσει ένας άνθρωπος που εξασκεί το λειτούργημα της ιατρικής την επιπλέον παράνομη αμοιβή για να κάνει τη δουλειά του. Και ξέρω προσωπικά πως υπάρχουν γιατροί που αφήνουν στο συρτάρι τους φακέλους ασθενών που πρέπει να εγχειρισθούν άμεσα διότι περιμένουν τα μπαξίσια.
Τα άτομα αυτά πρέπει να τιμωρούνται σκληρά και η δικαιοσύνη πρέπει να είναι αδέκαστη. Αν όμως από την άλλη μεριά, ο ασθενής από ευγνωμοσύνη και έχοντας την οικονομική ευχέρεια προσφέρει ένα συμβολικό δώρο, τότε είναι άλλη υπόθεση που δεν μπορεί να συγκριθεί με το φακελάκι. Πρόκειται για την ανθρώπινη σχέση γιατρού–ασθενή, όπου ο τελευταίος θέλει να εκφράσει τα συναισθήματά του στον πρώτο. Θυμάμαι από παιδί πως έδιναν και στα χωριά στους γιατρούς κοτόπουλα, ψάρια ή φρούτα».
Διακόπτουμε λίγο. Μέσα στην ησυχία, ακούγονται τα πουλιά από τα δέντρα μιας και το Ιατροβιολογικό Ιδρυμα είναι σχεδόν αποκομμένο από την κίνηση της πόλης. Αναρωτιέμαι πώς βλέπει τόσους Ελληνες γιατρούς που φεύγουν σαν μεταναστευτικά πουλιά στο εξωτερικό για να βρουν καλύτερα αμειβόμενες θέσεις απ’ ό,τι στη χώρα μας.
«Στην Ελλάδα έχει γίνει ένα λάθος. Οι νέοι δεν κατατοπίζονται για το ποιο επάγγελμα τους αρμόζει, καθώς και δεν γνωρίζουν τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν. Επίσης δεν υπάρχουν επίσημες στατιστικές του κράτους που να καθορίζουν τις ανάγκες της κοινωνίας για τα διάφορα επαγγέλματα. Στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης και στην Αμερική μόνο το 20% – 30% των αποφοίτων λυκείου πάει στο πανεπιστήμιο. Εδώ θέλουν να πάνε όλοι. Διαθέτουμε 72.000 γιατρούς για δέκα εκατομμύρια πληθυσμού. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας λέει ότι η χώρα μας έχει ανάγκη από περίπου 15.000 – 20.000 γιατρούς. Αυτό σημαίνει τη δημιουργία επιστημονικού προλεταριάτου.
Και όταν ένας επιστήμονας αισθάνεται ότι ανήκει σε ένα προλεταριάτο είναι πολύ πιο επικίνδυνος για χρηματισμό, διότι αυτός που έχει μάθει να κάνει μια τέχνη θα τα βγάλει πέρα και θα ζήσει. Ο γιατρός που σπούδασε 15 χρόνια, τι θα κάνει;».
Εχοντας τεράστια πείρα, ο κ. Σκαλκέας πιστεύει ότι θα έπρεπε να ανασχεδιαστεί το σύστημα περίθαλψης: «Το βρετανικό σύστημα, όπου υπάρχει ο οικογενειακός γιατρός, είναι κατά τη γνώμη μου το καλύτερο. Οχι μόνον γνωρίζει το ιστορικό αλλά ξέρει και το ταμπεραμέντο του κάθε ασθενούς. Μπορεί, λ.χ., κάποιος να είναι αρρωστομανής ή φοβικός και να θέλει κάθε ημέρα να πηγαίνει στον γιατρό. Αν δεν υπάρχει ο οικογενειακός να τον καθησυχάζει, θα κλείνει ραντεβού σε άλλους χωρίς να είναι πραγματική ανάγκη. Ο οικογενειακός γιατρός, λοιπόν, οφείλει να εκτιμήσει πρώτος την κατάσταση και μετά να στείλει τον άρρωστο στο επόμενο βήμα. Εμείς στην Ελλάδα τα σχεδιάσαμε βάσει πολιτικών επιθυμιών όχι βάσει των αναγκών· και έτσι φτιάξαμε οικοδόμημα χωρίς τα θεμέλια. Στην περίοδο της κρίσης πρέπει να κάνουμε κινήσεις εξοικονόμησης και εξορθολογισμού, διότι το σύστημα έχει φτάσει στα όρια των αντοχών του».
Κική Ηπειρώτου